چکیده:
دامنه ی گسترش واژه های زبان های ایرانی و از آن جمله زبان فارسی در زبان های دیگر به محدوده ی جغرافیایی یا دوره ی زمانی خاصی محدود نمی شود و می توان این پدیده را در حوزه های گسترده ی جغرافیایی گسترده و در زبان هایی متعدد و نیز در گستره ی قابل توجهی از زمان مشاهده نمود. بررسی ریشه شناختی واژه های زبان انگلیسی به عنوان زبانی مهم در مجموعه ی زبان های اروپایی حکایت از آن دارد که زبان فارسی نیز سهم قابل توجهی در واژه های این زبان دارد؛ واژه هایی که عمدتا به طور غیرمستقیم در دوره های زمانی مختلف به این زبان راه یافته اند و با تغییرات آوایی و دگرگونی های معنایی همراه شده اند. بررسی این دسته از واژه ها بیانگر آن است که واژه های انگلیسی با ریشه ی فارسی تنها به واژه هایی با ریشه ی فارسی نو محدود نشده اند و می توان واژه هایی با ریشه ی فارسی میانه را مشاهده نمود؛ واژه هایی که در سیر انتقال خود به زبان انگلیسی در دوره ی انگلیسی میانه یا نو، دوره ی فارسی نو را تجربه نکرده و در آغاز سیر انتقال خود با میانجی گری بلافصل زبان های عربی یا یونانی مستقیما یا غیرمستقیم به زبان انگلیسی راه یافته اند. در این نوشتار، بر پایه ی برخی پژوهش ها و منابع معتبر، ده واژه ی انگلیسی با ریشه ی فارسی میانه به شیوه ای توصیفی- تحلیلی معرفی می گردند.
خلاصه ماشینی:
"جلهی مطالعات ایرانی دانشکدهی ادبیات و علوم انسانیدانشگاه شهید باهنر کرمانسال هشتم،شمارهی شانزدهم،پاییز 1388 بررسی ریشهشناختیواژههای انگلیسی با ریشه فارسی میانه* دکتر فردوس آقاگلزاده دانشگاه تربیت مدرس تهران(گروه زبانشناسی)حسین داوری دانشگاه پیام نور مرکز دامغان(گروه مترجمی زبان انگلیسی) کیده {IBدامنهی گسترش واژههای زبانهای ایرانی و از آن جمله زبان فارسی درزبانهای دیگر به محدودهی جغرافیایی یا دورهی زمانی خاصی محدود نمیشود و میتوان این پدیده را در حوزههای گستردهی جغرافیایی گسترده و درزبانهایی متعدد و نیز در گسترهی قابل توجهی از زمان مشاهده نمود.
به استناد فرهنگهای انگلیسی و از آن جمله, OED , WTI , AHD , SOD RHW و CDE ریشهی واژهی انگلیسی،برگرفته از فارسی میانه است که در زبانهایاروپایی متعددی نیز کاربرد دارد و ورود آن به زبان انگلیسی به اواخر دورهی میانه وبهطور مشخص به سالهای 1400-1350 مربوط میشود.
[فارسی میانه: pistak <یونانی: pistakion <لاتینی: pistacium <ایتالیایی: pistachio <انگلیسی میانه: pistachio <انگلیسی: pistachio ] این واژهی فارسی میانه که در فارسی نو به شکل«پسته»کاربرد یافته،در زبانانگلیسی علاوه بر حفظ معنای اصلی خود در زبان مقصد با تغییر مقوله و گسترشمعنایی همراه شده و البته در زبانهای اروپایی بسیاری نیز راه یافته است،به نحویکه بهطور مثال میتوان به آلمانی pistazie ،چک pista?cie ،اسپانیایی pistacho ،فرانسوی pistache ،ایتالیایی pistacchio وهلندی pistache اشاره نمود.
این واژه در زبانهای اروپایی و از آن جمله انگلیسی با دگرگونی معنایی و نیزتغییر مقوله همراه بوده،به نحوی که کاربرد فعلی نیز یافته است،به استناد فرهنگهای AHD EON و CHD آغاز کاربرد مجازی این واژه به سال 1581 باز میگردد کهاین معنا در آثار یکی از نویسندگان انگلیسی متاثر از تنوع و پیچیدگی چنین بافتههایی&%01608RIMG016G% بوده است که سبب شده وی مجاز فراز و نشیبها و پیچیدگیهای حوادث را بدینشکل توصیف کند."