چکیده:
سنت به عنوان گستردهترین منبع دریافت قوانین و احکام شرع مقدس اسلام از اهمیت بسزایی برخوردار است.علومی که به این منبع میپردازند،علوم حدیثی نامیده میشوند که سه بخش «مصطلح الحدیث»،«رجال الحدیث»و«فقه الحدیث»را دربرمیگیرد.مختلف الحدیث و مشکل الحدیث نیز به عنوان شاخههای فقه الحدیث از طلایهداران این رسالت عظیم هستند؛اما سهم مشکل الحدیث در این مجموعه موضوعی است که در مقاله حاضر بررسی خواهد شد.
Traditions are of great importance as the most widespread source of receiving rules and precepts of the sacred law of Islam. Sciences that deal with this source are called ḥadith sciences، which consist of three parts of muṣṭalaḥ al-ḥadith (classification of ḥadith)، rijal al-ḥadith (study of the transmitters of ḥadith)، and fiqh al-ḥadith (science of ḥadith which deals with legal judgments). Mukhtalif al-ḥadith (contradictory ḥadith) and Mushkil al-ḥadith (difficult ḥadith)، as branches of fiqh al-ḥadith، are also among the pioneers of this great task، but the contribution of Mushkil al-ḥadith in this collection is the topic addressed in the present article.
خلاصه ماشینی:
با این توصیفات معلوم میشود که سفارش معصومین علیهم السلام به نقل حدیث و رواج آن نیز به عنوان پیش زمینهای برای فهم دقیق معانی و انتقال معارف والای آن بوده است و این خود اهمیت فقه الحدیث را به عنوان علم برتر در مجموعه علوم حدیثی ثابت میکند9.
اسامه خیاط هم احادیث یاد شده از رسول خدا صلی الله علیه و اله و البته با اسانید مقبول را که ظاهر آنها معانی محالی را برمیتابد یا معارض با قواعد شرعی ثابت است مشکل نامیده است5و بالاخره مؤلف کتاب دراسة نقدیة فی مشکل الحدیث (1).
با این وصف میتوان گفت مشکل الحدیث شاخهای از فقه الحدیث است که از احادیث دفع شبهه میکند.
مشکل الآثار ابو جعفر احمد ابن محمد بن سلامة الطحاوی(م 123 ق)، مشکل الحدیث و بیانه از ابن فورک (م 604 ق)،کشف المشکل من حدیث الصحیحین از ابن جوزی(م 795 ق)و مشکلات الاحادیث النبویة و بیانها از عبد الله بن علی النجدی(م 3531 ق)و مشکلات الاحادیث و الجمع بین النصوص المتعارضة از جمله آثار مستقل اهل سنت و کتاب مصابیح الانوار فی حل مشکلات الاخبار از سید عبد الله شبر Zآن مناسبتر دانستهاند.
این کتاب تصنیفی مستقل در موضوع مختلف الحدیث محسوب میشود و مؤلف در این کتاب به دیگر انواع حدیث مشکل نپرداخته است و از همینرو مضمون کتاب با عنوان آن مطابقت دارد.
3. مشکل الحدیث و بیانه از ابن فورک4 احادیث این کتاب به موضوع عقاید و آن هم به اسماء و صفات الهی اختصاص دارد؛احادیثی که ظاهر آنها موهم تشبیه و تجسیم بوده،ابن فورک تلاش میکند (1).