چکیده:
براساس آموزههای علم اقتصاد مرسوم،مصرف و تولید در سطح کلان،به وسیله پسانداز و سرمایهگذاری و همچنین تقاضا برای کالاهای تولید شده بر یکدیگر تأثیر گذارند.سیر تاریخی توسعه در کشورهای صنعتی نشان میدهد که این کشورها در ابتدای مراحل توسعه،تقویت توان تولیدی خود را در اولویت قرار دادهاند و نیازهای مصرفی را همسو با آن پاسخ گفتهاند،درحالیکه بسیاری از کشورهای در حال توسعه همچون ایران با تکیه بر واردات و اتخاذ الگوی مصرف برونزا،نیازهای مصرفی خود را با تولیدات خارجی تأمین کردهاند و توجه زیادی به تولید داخلی نداشتهاند.در این مطالعه با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و یک نگاه آماری به تحولات الگوی مصرف در کشور طی سالهای گذشته،نشان میدهد که عواملی از جمله افزایش مراودات بین المللی،افزایش مقدار و سهم درآمدهای نفتی در درآمد ناخالص داخلی و درآمدهای بودجه دولت،رشد نقدینگی،برهم خوردن توزیع درآمد و ثروت در کشور و سیاستهای ارزی و تجاری کشور،ارتباط همسویی با شکلگیری الگوی مصرف برونزا داشته و به ویژه با تکیه بر درآمدهای نفتی،بیاهمیت به تولید داخلی،سطح و الگوی مصرفشان را تغییر دادهاند.
خلاصه ماشینی:
"سیر تاریخی توسعه در کشورهای صنعتی نشان میدهد که این کشورها در ابتدای مراحل توسعه،تقویت توان تولیدی خود را در اولویت قرار دادهاند و نیازهای مصرفی را همسو با آن پاسخ گفتهاند،درحالیکه بسیاری از کشورهای در حال توسعه همچون ایران با تکیه بر واردات و اتخاذ الگوی مصرف برونزا،نیازهای مصرفی خود را با تولیدات خارجی تأمین کردهاند و توجه زیادی به تولید داخلی نداشتهاند.
بهطور کلی عوامل مؤثر در این روند عبارتند از:(1)چسبندگی متغییر مصرف در جهت کاهش مصرف(2)افزایش درآمدهای نفتی پس از سال 1531؛(3)سیاستهای مستقیم دولت در جهت حمایت از مصرف قشرهای جامعه به خصوص قشرهای محروم؛(4) نمودار(2)-روند تغییرات مصرف و سرمایهگذاری در ایران بین سالهای 68-9331 (به تصویر صفحه مراجعه شود) درصد تغییرات سرمایهگذاری-درصد تغییرات مصرف کل- مأخذ:اطلاعات سری زمانی بانک مرکزی ج.
در ایران هدفمند کردن یارانهها با ادبیات خاصی مورد استفاده قرار گرفته است که قرار دادن آن یک نوع هدف خاصی برای یارانه است؛یعنی ایجاد شرایطی که سهم بیشتری در یارانهها نصیب گروههای خاص اجتماعی و به خصوص گروههای کم در آمد و فقرا شود؛این در حالی است که لیستهای پایین کالاها فقط به افراد کمدرآمد اختصاص پیدا نمیکند و در مورد بسیاری از کالاها تقریبا همه افراد جامعه با هر سطح درآمدی میتوانند از آن کالای خاص با قیمت یارانهای بهرهمند گردند،لذا قیمت پایین به عنوان یک علامت فشار به مصرفکنندگان منجر به مصرف بیشتر گردید و ادامه سیاستهای حفظ یارانهها برای کالاهای مذکور سبب حفظ لیست پایین این کالاها و افزایش بیشتر مصرف آنها میگردد."