چکیده:
تعزیه به عنوان مهمترین شیوه نمایش مذهبی و آیینی در ایران، از قابلیت های بسیاری برخوردار است، که می تواند در اشکال گوناگون تصویر پردازی نوین امروز مورد استفاده قرار گیرد. در این میان، شاید تنها عنصر بسیار مهمی که تاکنون به آن توجه شده، کارکرد فاصله گذاری در شیوه اجرایی آن است. اما با بررسی نسخ موجود از مجالس تعزیه، عناصر دیگری نیز قابل باز شناسی و استفاده هستند که مورد توجه و بررسی علمی قرار نگرفته اند.
رابطه تعزیه و نمایش مذهبی در شکل عام آن، و همچنین مضامین اصلی مطرح شده در تعزیه ها، به شناخت هر چه بیشتر این عناصر و قابلیت های آن کمک می کند؛ ضمن آن که وجود موسیقی به عنوان عامل بیانی و عنصری اجرایی، زمینه ای را فراهم می آورد که در یافتن نوعی لحن در آثار تصویری،دراماتیک، (همچون موسیقی تصویری Music Video) می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
بررسی این عناصر مانند درهم ریزی زمانی، درهم ریزی مکانی، جابه جایی شخصیت ها، کارکرد موسیقی، و نیز چگونگی تاثیرگذاری بر مخاطب، نشان می دهد که تعزیه قابلیت های ویژه ای در عرصه تصویرپردازی رسانه ای دارد. این مقاله با مطرح کردن یک نمونه (مجلس درویش بیابانی و موسی (ع)) و بررسی دو نسخه از آن می کوشد این قابلیت ها را بازشناسی کرده، تواناییهای آنها را برای استفاده در تصویرپردازی نوین و امروزی تبیین نماید
Ta'ziyeh as the most important method in religious and ritual theatre in Iran has many capabilities which can be used in modern visualization. The only element in this theatre which has been studied is distancing in performance styles. But by studying the existent versions of Ta'ziyehs، there are other elements for recognition and use، which has not still been studied.
The relationship between religious and ritual theatre with Ta'ziyeh and also their main themes helps to identify these elements and their capabilities. Meanwhile، the presence of music as an expressive and performing element provides a basis which can be used in finding a new manner of expression in visual/dramatic works (such as music videos).
Studying on such elements as time-place interlace، character replacement، functions of music، and their effects on audiences، shows that Ta'ziyeh has specific capabilities in visualization (even in Cinema and Media). This article، through capitalizing on this subject and introducing one paradigm (Moses and poor Pilgrim)، and comparing two versions of it، tries to represent these capabilities، and illuminates Ta'ziyeh's abilities for modern (and even postmodern) visualization.
خلاصه ماشینی:
پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی(علمی-پژوهشی) دانشکده ادبیات و علوم انسانی-دانشگاه اصفهان دورهء جدید،شماره 1،بهار 8831،ص 721-311 قابلیتهای تعزیه در تصویرپردازی نوین (در بررسی دو نسخه تعزیه مجلس درویش بیابانی و حضرت موسی(ع)) دکتر امیر حسین ندایی*-دکتر سید حبیب الله لزگی** چکیده: تعزیه به عنوان مهمترین شیوهء نمایش مذهبی و آیینی در ایران،از قابلیتهای بسیاری برخوردار است،که میتواند در اشکال گوناگون تصویرپردازی نوین امروز مورد استفاده قرار گیرد.
رابطهء تعزیه و نمایش مذهبی در شکل عام آن،و همچنین مضامین اصلی مطرح شده در تعزیهها،به شناخت هر چه بیشتر این عناصر و قابلیتهای آن کمک میکند؛ضمن آنکه وجود موسیقی به عنوان عامل بیانی و عنصری اجرایی،زمینهای را فراهم میآورد که دریافتن نوعی لحن در آثار تصویری/دراماتیک،(همچون موسیقی تصویری (Music Video میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
به عبارت دیگر،خدا جبرئیل را میفرستد تا میان آنها(درویش و خدا)آشتی برقرار کند: نسخهء دوم: جبرئیل با موسی: سلام من به تو،یا حضرت کلیم خدا رسانده است سلامت مهیمن یکتا که،ای کلیم،ز خاصان،به صحرایی شده است سوخته جان ز فکر،سودایی چو نیست باخبر از قدرت خدایی ما زبان شکوه گشوده به کبریایی ما بود به ما نزاع،از ره پریشانی گرفته از دو جهت دامن بیابانی برو کلیم،تو او را ز ما سلام رسان ز ما به بندهء درگاه ما پیام رسان نزاع بیجهتش را طریق الفت ده میانهء من و او را به صلح صورت ده موسی به سراغ بیابانی میآید و با او به مکالمه میپردازد و ماجرای کربلا را نقل میکند.