چکیده:
یکی از مهمترین مراحل فرایند برنامهریزی، ارزیابی طرحها و برنامهها است. این
فرایند به بهینه کردن تصمیمگیـریها و سرانجـام به امکـانپذیـری و واقعگرایی طرحها
کمک میکند. در ایران بعد از اصلاحات ارضی، سازمانهای دولتی متعددی در مناطق
روستایی فعالیت کردند که هر یک با هدفی خاص به آثاری چند در مناطق روستایی منجر
شدهاند. یکی از مهمترین این سازمانها، سازمان بهزیستی است. این سازمان در قالب
مجتمعهای خدمات بهزیستی روستایی به مناطق روستایی ارائه خدمت میکند. این مراکز
بهعنوان یکی از متولیان رفاه روستایی، وظیفه خدماترسانی به روستاییان از جمله
فقرای روستایی را بر عهده دارند. مقاله حاضر، نقش مجتمعهای خدمات بهزیستی روستایی
در رفاه اقتصادی- اجتماعی روستاییان تحت پوشش مراکز روستایی سجاس، کرسف و گرماب
شهرستان خدابنده را بررسی میکند. برای ارزیابی عملکرد مجتمعهای خدمات بهزیستی در
رفاه خانوارهای تحت پوشش روستایی دو سؤال زیر مطرح است:
1- آیا تفاوت معناداری بین شاخصهای اقتصادی در دو مقطع قبل و بعد از تحت پوشش در
بین خانوارهای مطالعه شده (در روستاهای سجاس، گرماب و کرسف) وجود دارد یا خیر؟
2- آیا تفاوت معناداری بین شاخصهای اجتماعی در دو مقطع قبل و بعد از تحت پوشش در
بین خانوارهای مطالعه شده (در روستاهای سجاس، گرماب و کرسف) وجود دارد یا خیر؟
برای پاسخ دادن به سؤالات تحقیق از روش پانل گذشتهنگر استفاده شده است. نتایج
حاصل از تجزیه و تحلیل تغییرات شاخصهای اقتصادی و اجتماعی نشان میدهد که عملکرد
مجتمعهای خدمات بهزیستی در رفاه روستاییان تحت پوشش در سطح آلفا 05/0 معنادار بوده
است ولی میتوان اذعان کرد که تغییر شاخصهای اجتماعی در مقایسه با شاخصهای اقتصادی
بیشتر بوده است.
خلاصه ماشینی:
"استراتژی جدید توسعه روستایی که بهوسیله سازمان ملل متحد ارائه شده است، با توجه به چالشهای جهانی، سیاستهای منطقهای و تجربیات حاصل از چهار دهه برنامهریزی روستایی در کشورهای در حال توسعه با رسالت کاهش فقر روستایی و اهداف استراتژیک حمایت از فقرا و نهادهای محلی روستایی، تسهیل فرایند رشد اقتصادی روستاها از طریق حذف موانع، دسترسی بهینه به اعتبارات، منابع طبیعی، داراییهای تولیدی و نیز کاهش آسیبپذیری فقرا و روستاییان کم درامد در دو بعد منطقهای و ملی به اجرا گذاشته شده است]6، ص 5[،(شکل 1).
جدول 1 تحولات جمعیتی روستاهای مطالعه شده در دو سرشماری سالهای 65-1375]19،20، 21[ نام جمعیت ( نفر ) 1355 1365 1375 رشد جمعیت درصد65-1375 سجاس 3163 4791 5686 98/2 گرماب 1560 2176 3298 4 کرسف 2302 2150 3094 49/1 2ـ6 ـ فرضیههای تحقیق به منظور ارزیابی عملکرد مجتمعهای خدمات بهزیستی در رفاه روستاییان تحت پوشش، دو فرضیه زیر صورتبندی شده است: 1ـ تفاوت معناداری بین شاخصهای اقتصادی در دو مقطع قبل و بعد از تحت پوشش دربین خانوارهای مطالعه شده (روستاهای سجاس، گرماب و کرسف) وجود دارد.
2ـ 9ـ آزمون فرضیهها برای ارزیابی بهینه نقش مجتمعهای خدمات بهزیستی روستایی در رفاه روستاییان تحت پوشش از دو گروه شاخصهای اجتماعی و اقتصادی در چارچوب فرضیههای تحقیق استفاده شده است و تحلیل یافتههای مطالعه نیز در دو بعد اصلی اجتماعی و اقتصادی مورد توجه قرار گرفتهاند.
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل عملکرد این مجتمعها که بهصورت مطالعه موردی در سه روستای شهرستان خدابنده به مرحله اجرا گذاشته شد، نشان میدهد که عملکرد مجتمعهای خدمات بهزیستی در پارهای از شاخصهای رفاه روستاییان تحت پوشش در سطح آلفا 5 درصد معنادار بوده است."