چکیده:
انسان موجودی است اجتماعی که رشد و تکامل آن در گرو زندگی جمعی و تعاون و همکاری با دیگر همنوعانش میباشد. وقف نمونهای از این تعاون و همکاری است که در سیره ائمه معصومین علیه السلام به آن اهتمام ویژهای داده شده است. بامروزی کوتاه بر موقوفات ایران،به این موضوع پی میبریم که بیشتر موقوفات ایران مربوط به دورهی صفویان بوده و چون اصفهان در این دوره پایتخت بوده است؛بیشترین آثار موقوفه در این شهر به چشم میخورد و جالب توجه اینکه حدود یکسوم موقوفات آن زمان؛مربوط به زنان بوده است این نشاندهندهی میزان علاقه و مشارکت زنان آن عصر به انجام امور خیریه و خداپسندانه است. مرا در این مقاله ابتدا به معرفی یکی از این بانوان خیر و انسان دوست به نام«مریم بیگم»پرداخته و سپس یکی از موقوفات این بانوی خیر را با عنوان:«مدرسهی مریم بیگم»،بررسی خواهیم نمود.
خلاصه ماشینی:
"(سجع مهر) ز صلب شاه صفی تا بسید عالم رسانده نسبت و الایزاده مریم و ایضا قربة الی الله تعالی نواب مستطاب علیه عالیه واقفه موفقه ادام الله تعالی ضلالها وقف صحیح شرعی فرمودند موازی یک طاق شایع کامل از کل موازی سی طاق کل مزرعه معینه موسومه به مزرعه شمسآباد من مزارع حبیبآباد برخوار که در این اوقات از حاجی محمد علی اسنجانی به سرکار خیر مدار ایشان منتقل شده بود در مصرف اطعام شیعیان اثنی عشریه در ماه مبارک رمضان در مدرسه مبارکه خود و مسجد خلف منازل احیاء کرده نواب واقفه و در غیر مسجد و مدرسه در هر جای دیگر که نواب واقفه مناسب دانند و در مصرف مراسم تعزیه حضرت امام حسین علیه السلام در ایام عاشورا در مدرسه مزبوره و بر مصارف خیر و بری که خود مصلحت دانند و بعد از انتقال تولیت به متولیان بعد از وضع موضوعات و حق التولیه بقیه را در مصارف مرقومه در متن و حاشیه همین وقفنامچه صرف نمایند بشروط و قیود مرقومه متن و حاشیه و صیغه شرعیه جاری و به تصرف وقف داده مباشرین سرکار خیر مدار خود را مامور ساختهاند که به وقفیت عمل نمایدن و ید ایشان ید تولیت است نه ید مالکیت تحریرا فی یوم المبعث سنه 9211 هـ-ق."