چکیده:
یکی از ویژگی هیئتهای مذهبی به عنوان مهمترین کانون برای انجام مناسک عزاداری، آمیختگی آن با حیات اجمتاعی-فرهنگی و اخلاقی مؤمنان است.از اینرو ابزار مهمی در جهت بازنمایی حیات مذهبی-فرهنگی و حتی اقتصادی آنان نیز به شمار میآید.وقوع انقلاب اسلامی آغاز تحول نگرشی و سبک زندگی در میان توده مردم بوده که فهم آنان از عناصر اصلی مناسک دینی و عزاداری متحول و خود این مناسک را با تغییرات محتوایی و صوری بسیاری مواجه نموده است.به گونهای که از اواخر دهه 1370 اشکال جدید هیئتهای دینی و مداحی گسترش یافتند که ساختار و عناصر هویتی آنها با انواع سنتی تفاوت بسیار دارد.در این پژوهش با استفاده از روش پژوهش کمی و کیفی ویژگیهای گونههای مختلف هیئتهای مذهبی زنان و ویژگی اجتماعی-فرهنگی شرکتکنندگان آن را مورد بررسی و مطالعه قرار دادهایم.به طور کلی سه شکل از هیئتهای زنانه از هم تمییز داده شد و ویژگیهای هرشکل مورد بررسی قرار گرفت.
خلاصه ماشینی:
"به همین دلیل هیئتها و مجالس مذهبی سنتی به عنوان یک نهاد دینی و مذهبی در جهت حل مسأله معنا و به عنوان مبنایی برای ایمان مذهبی در مورد این افراد کارکرد اصلی خود که تثبیت و تقویت اعتقادات و نیز ایجاد آرامش و اطمینان است(کاظمیپور 2831،21)را از دست داده و دیگر پاسخگوی نیازهای آموزشی،اخلاقی و روانی آنها نمیباشد و همین امر سبب شد تا این افراد هیئتهایی مطابق با سلیقه و نیاز خود برپا کنند.
پیشینه پژوهش در خصوص مشارکتهای دینی زنان پژوهشهایی وجود دارد که تقریبا هریک، بخش از دادههای این پژوهش را فراهم میکند: شادی طلب(2831)در مطالعهای تحت عنوان«مشارکت اجتماعی زنان»به این نتیجه رسیده است که گرایش زنان جهت حضور در محافل سنتی به دلیل موانعی از قبیل عدم شناخت نسبت به پدیدههای مدرن،فراهم نبودن موقعیتهای خانوادگی چون موافقت اعضای خانواده و هماهنگی آن با مسئولیتهای خانگی و نیز پذیرفته و مشروع بودن جلسات مذهبی از لحاظ اجتماعی،بالاتر از حضور ایشان در مشارکتهای مدرن(مانند نهادها و سازمانهای مدنی)میباشد.
اما در مداحیهای زنانه،از قدیم متداول بوده(و هست)که در مراسم جشنها و مولودی خوانیها مداح در وصف ائمه و شخصیتهای دینی برخی قسمتهای تصنیفها یا ترانههای خوانندگان مجاز یا غیر مجاز را تغییر داده و با همان آهنگ و مضمون اجرا میکند(همان شیوهای که امروزه در هیئتهای مردانه تحت عنوان مداحی عامهپسند معروف است).
چراکه مناسک و آیینهای دینی و مذهبی سنتی در جهت حل مسأله معنا و به عنوان مبنایی برای ایمان مذهبی در مورد این افراد کارکرد اصلی خود که تثبیت و تقویت اعتقادات و نیز ایجاد آرامش و اطمینان است را از دست داده و دیگر پاسخگوی نیازهای آموزشی،اخلاقی و روانی آنها نبود."