چکیده:
این مقاله با عنوان پرسشگری راهبرد هویت پایدار در قرآن کریم به روش توصیفی- تحلیلی-استنباطی به بررسی پرسشگری،چگونگی و اهمیت آن در ایجاد هویت پایدار در قرآن کریم پرداخته و نشان داده که دستیابی به هویت پایدار دینی به معنای دستیابی به تعریف منسجم دینی از خود و انتخاب اگاهانه و آزادانه ارزشها،باورها و هدفهای زندگی است؛به این معنا که فرد بیابد کیست؛چه چیزهایی برای او ارزش به حساب میآید و چه راههایی را برگزیده است که در زندگی پیگیری کند و به عبارتی ایجاد کیفیتی از دینداری در انسان که معرف آگاهی،وابستگی خطار،غلیان احساسات و دلبستگیهای عاطفی،پایبندی،تقید و تعهد نسبت به مجموعهای از اعتقادات و رفتار دینی در گروی پرورش روحیه جستجوگری و پرسشگری است.جستجوگری یعنی توانایی کشف و طرح مسئله،فرضیهسازی،گردآوری اطلاعات،توانایی تجزیه و تحلیل یافتهها و نتیجهگیری فرصتی است برای فرد تا به مجموعهای روش و نظمیافته و پایدار از ارزشها و هدفها دست یابد و به آن ارزشها و هدفها و باورهایی که خود انتخاب کرده و به آن رسیده است،متعهد گردد و گذر نسبتا موفقی از«است»به«باید» را رقم زند و خیر را از شر تمییز دهد و از این طریق زندگی خود را سازماندهی و هدایت کند به گونهای که دچار توقف یا اغتشاش و یا تعلیق در هویت دینی نشود.برای این منظور به مفهومشناسی هویت دینی و چگونگی آن خواهیم پرداخت.برای تبیین موضوع به«چرایی»و چگونگی پرسشگری و«انواع پرسش»در قرآن کریم پرداخته شده که مهمترین آنها عبارت است از: پرسشهای هدایتی/جهتدهنده پرسشهای تکذیبی/توبیخی پرسشهای انگیزشی/تحریکی پرسشهای عاطفی پرسشهای تمثیلی در پایان هم جایگاه پرسشگری در نظام تعلیم و تربیت مورد بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"جستجوگری یعنی توانایی کشف و طرح مسئله،فرضیهسازی،گردآوری اطلاعات،توانایی تجزیه و تحلیل یافتهها و نتیجهگیری فرصتی است برای فرد تا به مجموعهای روش و نظمیافته و پایدار از ارزشها و هدفها دست یابد و به آن ارزشها و هدفها و باورهایی که خود انتخاب کرده و به آن رسیده است،متعهد گردد و گذر نسبتا موفقی از«است»به«باید» را رقم زند و خیر را از شر تمییز دهد و از این طریق زندگی خود را سازماندهی و هدایت کند به گونهای که دچار توقف یا اغتشاش و یا تعلیق در هویت دینی نشود.
به همین دلیل در زندگی بلاتکلیف نیست و به مجموعه باورها، نگرشها و نظام ارزشهای مکتسب و مکشوف خویش متعهد،(گواگر،6991)و واجد اهداف ثابت و روشنی در زندگی میشود(برزونسکی،9991)و با جستجوی صادقانه برای یافتن راهها و اهداف مختلف دانش عمیق در عرصه دین بدست میآورد و در عین حال که به ارزشها و اهداف مشخصی متعهد میشود دائما عقاید و ارزشها و باورهایش را مورد وارسی قرار میدهد و آنها را ارتقا میبخشد و پس از عبور از دورهء جستجوگری و اکتشاف فعال به تعهدات روشنی رسیده و به ارزشها و اهدافی که خود آنها را برگزیده است،پایبند و متعهد میشود و از راهی که در پیش -------------- (1)- Batson (2)- Berzonsky گرفته آگاه است(برک1،1002)و غالبا در مورد آنچه میتواند و میخواهد در زندگی خویش انجام دهد،دید و احساسی روشن و مثبت دارد و نسبت به تجربیات جدید نیز گشودهتر است و پاسخهای قالبی را نمیپذیرد(پایینی و همکاران،9891 به نقل از آقاجانی،1831)؛زیرا فرد از طریق فرایند اکتشاف آنچه را به دست میآورد به بوته آزمایش میگذارد و از طریف فرایندهای عالی ذهن مثل توجه به چراها و روابط علی-معلولی و همبستگی به دلالتها و پیامدهای هر نوع تفکر و عمل میپردازد."