چکیده:
ازجمله خصوصیات مختص انسان که او را از سایر موجودات متمایز می کند، عقل و دل (فطرت) است که دارای ابعاد مختلفی است. یکی از این ابعاد، توجه به کمال خواهی و بی نهایت طلبی است. برخی پژوهشگران اسلامی تلاش کرده اند از این طریق به اثبات باری تعالی بپردازند. ازآنجاکه انسان به کمال مطلق و زیبایی مطلق میل دارد و این میل از مقوله تضایف است و دو امر متضایف در وجود تکافو دارند، می بایست معشوق کامل و زیبای مطلق نیز محقق باشد. در این مقاله سعی شده است ساختار منطقی برهان عشق به کمال مطلق مورد دقت قرار گیرد.
Muslim philosophers and theologians، regarding the demands of the day، have presented different proofs for the existence of God. Among the proofs، one can refer to the proofs of seddiqeen، those of truth، and necessary Being. Human being has been made distinct by reason and nature among creatures. One aspect of human nature consists in his seeking for absolute perfection. It is the fact upon which some scholars have sought to prove the existence of God. In the paper، some efforts have been made to present a logical structure for this reason.
خلاصه ماشینی:
"(طوسی، 1403: 3 / 20؛ سهروردی، 1397: 1 / 387؛ ملاصدرا، 1981: 6 / 57 ـ 11) ب) ادله خداشناسی کلاسیک غیرمدون این ادله فاقد صورت برهان منطقیاند و در میان دانشمندان اسلامی چندان مورد مناقشه و گفتگو قرار نگرفتهاند و تقریرهای گوناگون از آنها ارائه نگردیده است؛ مانند: عشق به کمال مطلق و اینکه انسان طالب بینهایت است؛ عرفت الله بفسخ العزائم.
(سید رضی، 1387: ح 250) حتی ساختار منطقی برهان نظم نیز که در دورههای معاصر مورد بررسی قرار گرفته است، در گذشته بهصورت غیرمدون طرح میشده، که صاحب کتاب «کلید فهم قرآن» به برخی از آنها اشاره کرده است.
ساختار برهان عشق به کمال مطلق براساس روش پژوهشگران اسلامی، ابتدا «هل بسیطه» این برهان (عشق به خدا در سرشت و نهاد انسان بهامانت نهاده شده است) بهاثبات میرسد.
توضیح مقدمه اول (صغرای قیاس) فیلسوفان برای وجود نفس و تجرد آن، دلایل زیادی اقامه کردهاند که در جای خود بهاثبات رسیده و موضوع آن خارج از این نوشتار است.
(قطبالدین شیرازی، بیتا: حاشیه 292) ب) اثبات برهان دوم عشق به خدا پس از اثبات برهان اول مبنی بر اینکه انسان آفریدگار خود را بهطور وجودی و حضوری در درون خویش مییابد و نیز پی میبرد که وجودی مقید و خاص دارد و اینکه هر مقیدی متقوم به مطلق است، آنگاه در جستجو و طلب کمال مطلق برمیآید و طالب بینهایت میگردد و به آن گرایش پیدا میکند.
نتیجه در این مقاله سعی شده است که براهین رایج و معمول اثبات خدا در سنت اسلامی در ساختار قیاس اقترانی شکل اول که بهنظر حکماء مسلمان بدیهیالانتاج است ارائه گردد."