چکیده:
ساحتهای نفر از دیدگاه عالمه طباطبـایی موضـوع تحقیـق حاضـر است. از منظر وی نمیتوان برای ابعاد وجودی انسان حصر عقلی قالل شد؛ ولی با تأمل خاص و نگاه ساختاری میتوان، مهمترین جنبههـای وجودی انسان که به شخصیت او شکل مـیدهنـد و منشـأ سـعادت و شقاوت او هستند را این گونـه برشـمرد: سـاحت شـناختاری، سـاحت غریزی، ساحت اراده، ساحت عمل و ساحت الـوهی (فطـری). در یـ تقسیمبندی دیگر در اندیشه عالمه میتوان هفـت سـاحت بـا کـارکرد تقریبا مسـتقل و در تعامـل بـا یکـدیگر را بـرای انسـان برشـمرد کـه عبارتاند از: ساحت جسـمانی، عقالنـی، عـاطفی، اخالقـی، اجتمـاعی، هنری و دینی.
This paper studies the existential aspects of human soul in Allamah Tabatabaee‘s view. For him، though human soul is of no reasonable limitation، one can count the most important aspects of human existential gradation leading to his/her personality، happiness and misery as those of epistemology، instinct، will، action and divinity. Another consideration on Allamah‘s view prepares seven independent aspects interacting with one another. They consist in the aspects of body، reason، feeling، morality، society، art and religion.
خلاصه ماشینی:
" نکته بدیعی که در انسانشناسی عالمه در ساحت ادراکی به تأسی از حکمت متعالیـه بـه چشم میخورد، نسبت بین مراتب ادراکی و تکامل انسان است؛ به این معنا که حیـات انسـان نیز، مادامکه آدمی در مرتبه ادراک حسی است، مادی و حسی، و در مرتبه خیالی، مرالی، و در مرتبه ادراک عقلی، مجرد و نورانی است.
. (همو، 7351 ح: 35 ـ 95) عالمه، افزون بر معلولیت انسان و نیازمندی او، غریزه استخدام را منشأ دیگر نیاز به حیات اجتماعی دانسته، معتقد است: 66 33 ساحتهای وجودی انسان از دیدگاه عالمه طباطبایی مقتضای طبع اولی انسان که منافع خود را میخواهد، این است کـه دیگـران را در راه منافع خود، استخدام کند و از بهـره کـار ایشـان اسـتفاده نمایـد و تنهـا از راه اضطرار و نالاری است که به اجتماع تعاونی تن میدهد.
در عـوض، تبعیـت از احساسات، ضمن تضعیف قوه عقالنیت، انسـان را از حقیقـتگرایـی و توجـه بـه عـالم معنـا 17 13 ساحتهای وجودی انسان از دیدگاه عالمه طباطبایی بازداشته، به عالم ماده و محسوسات منحصر میکند؛ ازاینرو صیانت از عقل، مقابل آنچه آن را فاسد میکند، یکی از دستورهای مهم اسالم است.
در ساحت اجتماعی، انسان بهطور تکوینی، به ارتباط با دیگران تمایل داشته، در این تعامل اجتماعی، به کماق و در بسیاری از موارد به آرامش روحی میرسد؛ 47 33 ساحتهای وجودی انسان از دیدگاه عالمه طباطبایی در ساحت هنری، انسان تکوینا دارای ذائقهای است که میتواند اشیا را به زشت و زیبـا و طیف وسیعی از مراتب بین آندو مانند زیباتر، زیباترین و ..."