چکیده:
قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح،مجموعه مقررات جزایی مربوط به نیروهای مسلح است که به بیان جرایم کارکنان نیروهای مسلح و مجازاتهای مقرره برای عقوبت بزهکاران آن میپردازد.در واقع بخشی از این قانون به بیان جرایم خاص نظامی و انتظامی-که به سبب ماهیت آنها صرفا توسط نظامیان قابل ارتکابند-می پردازد.به طور نمونه فرار از خدمت،عدم مقاومت در برابر دشمن،فرار از جبهه از این سنخ از جرایم هستند. بخش دیگری از جرایم مندرج در این قانون از نظر ماهیت و امکان ارتکاب اختصاص به نظامیان ندارد و هر شخصی اعم از نظامی و غیر نظامی میتواند مرتکب آن شود.لیکن قانونگذار در این جرایم خاص،مرتکبان نظامی را به گونهای متفاوت با غیر نظامیان مورد مجازات قرار میدهد.حرایمی مانند جعل،ارتشاء، تقلب در معاملات دولتی و سرقت از دسته اخیر به شمار می رود.پیش از پیروزی انقلاب اسلامی،قانون دادرسی کیفری ارتش مصوب 1318/10/4 و اصلاحات و الحاقات بعدی آن،مجموعه جرایم و مجازاتهای نیروهای مسلح را تشکیل میداد. پس از انقلاب،قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح در 1371/5/18 به تصویب کمیسیون امور قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی رسید.پس از اتمام مدت آزمایشی 5 ساله این قانون،یک بار دیگر به مدت 5 سال و برای بار دوم به مدت یک سال دیگر مورد تمدید واقع شد.اخیرا مجلس شورای اسلامی قانون جدید جرایم و مجازاتهای نیروهای مسلح را در مورخه 1382/10/9 به تصویب رساند. آشنایی با این قانون و سیاسیت کیفری اعمال شده در آن برای کارکنان نیروهای مسلح و حقوقدانان کشور ضرورت دارد،نگارنده این مقاله ضمن بررسی تطبیقی دو قانون سابق و لاحق،به معرفی قانون جدید پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
"2-غیبت غیرموجه منجر به فرار از خدمت کارکنان نیروهای مسلح که قبلا در مادهء 83 آمده بود،در قانون جدید در مادهء 65 آمده است؛با این تفاوت که اولا حداکثر مجازات مرتکبان فرار از خدمت در صورت دستگیری آنان از سه سال به دو سال کاهش پیدا کرده است.
با این توضیح که قانونگذار فرار با سلاح گرم،هواپیما،بالگرد،کشتی،ناوچه،تانک و وسایل موتوری جنگی یا مجهز به سلاح جنگی را در مادهء 17 قانون جدید تعیین تکلیف نموده و در صورتی که عمل مرتکب ضربهء مؤثر به مأموریت نیروهای مسلح وارد آورد،مجازات محارب را در مورد وی اعمال میکند،در غیر این صورت مرتکب به حبس از سه تا پانزده سال محکوم خواهد شد؛در حالی که در قانون قبلی در مورد فرار غیر محاربهای با تجهیزات مذکور حداکثر تا یک و نیم برابر مجازات فرار بدون تجهیزات پیشبینی شده بود و بر این اساس،فرار با تجهیزات در زمان جنگ موجب حبس تا هفت و نیم سال میشد نه تا پانزده سال،لیکن در مورد فرار با تجهیزات از جبهه مجازات یکسانی با فرار از خدمت بدون تجهیزات از جبهه (هر دو حبس از سه تا پانزده سال)پیشبینی شده است.
در قانون جدید،مادهء 87 به این جرایم اختصاص پیدا کرده است که تغییرات زیر در مفاد این ماده به عمل آمده است: 1-در قانون قبلی صرفا گزارش عمدی خلاف واقع مورد مجازات قرار میگرفت و گزارشهای غیر عمدی خلاف واقع،فاقد مجازات بود،اما در تبصرهء 2 ذیل مادهء 87 قانون جدید پیشبینی شده که چنانچه گزارش خلاف واقع غیر محاربهای در اثر بیمبالاتی و سهل انگاری بوده و منجر به جنایت بر نفس یا اعضا شود،مرتکب به نصف حداقل تا نصف حداکثر مجازاتهای مندرج در این ماده محکوم خواهد شد."