چکیده:
دانشمندان اجتماعی سرمایه انسانی را منبعی با ارزش و بیپایان تلقی میکنند، کار
انسان و مهارتهای تجربی و دانش او به شدت مورد توجه آنان است. با اینکه «کار یدی»
در دوره باستان مورد بیمهری دانشمندان (از جمله ارسطو در یونان) بود، اما هر چه به
تمدن صنعتی نزدیکتر میشویم، «کار» ارزش خود را بیشتر باز مییابد و پیچیدگی این
مقوله بیشتر میشود. اما مسئلهای که در کشور ما وجود دارد این است که کار از ارزش
و اعتبار لازم نزد مردم برخوردار نیست و بسیاری از مسائل جامعه نیز از نگرش منفی به
کار شکل گرفته است. در صورتی که نگاهی به فرهنگ و ادب گذشته ایران نشان میدهد که
کار تا به چه میزان اهمیت داشته است. کار در فرهنگ و ادب ما به ویژه ادبیات منظوم و
شعر ایران مورد تحسین و توجه بوده است. در این مقاله با انتخاب سه شاعر کلاسیک
ایران، با استفاده از روش اسنادی به مطالعه کار در شعر آنان پرداخته میشود. این
مطالعه نشان میدهد که: 1) فردوسی به عنوان نماینده دوره باستان به نقش کار کشاورزی
در عرصه تولیدی کشور توجه میکند، 2) سعدی، به عنوان شاعری جهاندیده و مصلحی
اجتماعی کار را به شکل سخت و سنگین آن مورد توجه قرار میدهد و تقدس برای آن قائل
است و به آن با دیده احترام مینگرد، 3) کار در دیدگاه مولوی با تحرک و دینامیسم
ویژهای همراه است. او کسب روزی و تلاش و کوشش را حرکت به سمت پروردگار میداند.
خلاصه ماشینی:
"اما مسئلهای که در کشور ما در مقایسه با کشورهای دیگر وجود دارد، این است که ما کار را در شرایط کنونی پاس نمیداریم و ارزش و اعتبار لازم برای آن قایل نیستیم و بسیاری از مشکلات و مسائل جامعه ما نیز از همین نگرش منفی به کار شکل گرفته است؛ در صورتی که نگاهی به فرهنگ و ادب گذشته ایران نشان میدهد که تا چه اندازه به کار اهمیت داده شده است.
شیر نظر آنها را رد میکند و میگوید: گفــت شیـــــر آری ولــــی ربالعبــاد پایــه پایــه رفت بایـــد ســـوی بــــام پای داری چون کنی خود را تو لنگ خواجه چون بیلی به دست بنده داد \نردبانــی پیـــش پــــای مــــا نهاد هست جبری بودن اینجا طمـــع خام دست داری چون کنی پنهان تو چنگ بیزبان معلـــوم شـــد او را مـــراد 1/932-929 شیر با تسلیم به خداوند موافق است اما معتقد است که او نردبانی را پیش روی ما قرار داده است و ما باید این نردبان را پله پله طی کنیم و بدون طی آن رسیدن به مقصود ممکن نیست، به عبارت دیگر تکامل بدون کار و کوشش مقدور نیست.
هر چند که به نظر میرسد روزی او بدون رنج و تلاش رسید، اما همین جهد و تلاش و استمرار او در دعا کردن نمایانگر این نکته است که دست یافتن به هیچ هدفی بیکار و تلاش حاصل نمیشود به عبارتی: گر گران و گــــر شتابنــده بــود\عاقبت جوینــــده یابنـــده بود در دفتر پنجم مثنوی در مناظرهای که بین روباه و خر شکل گرفته است، روباه در جواب خر که جانب توکل را گرفته میگوید: گفت رو به جستـــن رزق حلال\فرض باشــد از بـــرای امتثال اما خر صحبتهای روباه را ناشی از توکل میداند."