چکیده:
تکیه بر سخنان رجالیان، در بسیاری از موارد، تنها راه شناخت راویان است. از این رو، پی بردن به مراد حقیقی رجالیان از الفاظ و تعبیرهای به کار رفته در کتابهای رجال، نقش مهمی در برخورد ما با احادیث خواهد داشت. بر حسب حادثه با تعبیری در رجال نجاشی آشنا شدم[1] که برایم تازگی داشت و پیشتر، آن را نمیشناختم. قدیم الموت، همان تعبیر است که در شرح حال حسین بن ثویر در رجال نجاشی و به رقم [125] مذکور است. این اصطلاح در کتب اولیة رجال شیعه، تنها در همین مصدر به کار رفته است؛ اما کاربرد آن در میان اهل سنت بسیار فراوان بوده است. در خلال این نوشتار به لطف خدا به علت این پدیده اشاره خواهد شد. آنچه میخوانید بخشی از ابعاد لازم در فهم معنای این واژة رجالی است که البته در کتب حدیثی نیز فراوان به کار رفته است.
خلاصه ماشینی:
این اصطلاح در کتب اولیة رجال شیعه، تنها در همین مصدر به کار رفته است؛ اما کاربرد آن در میان اهل سنت بسیار فراوان بوده است.
بخش دوم: کاربرد این اصطلاح در شیعه پیش از این گفتیم که این اصطلاح در کتب رجالی اولیة شیعه، تنها در یک مورد و آن هم در رجال نجاشی به رقم [125] در ترجمة حسین بن ثویر آمده است و شاید از این روست که این اصطلاح، در گذشته و حال، کمتر مورد _________________________________________ 30 .
نکتة دیگر اینکه: خود یونس تصریح کرده است که با اینکه امام صادق (علیه السّلام) را در اواخر عمر شریف خویش دیده است، لکن از ایشان روایتی نقل نکرده است[55] و جالب توجه اینکه روایت یونس از حسین بن ثویر، تنها در همین یک سند دیده میشود.
بر این اساس، به هیچ روی نمیتوان از سند روایت کافی استفاده کرد و ادعای زنده بودن حسین بن ثویر تا زمان امام رضا (علیه السّلام) را مطرح ساخت.
[71] ب) علامه شوشتری، در مجموعة گرانسنگ قاموس الرجال، در ذیل شرح حال حسین بن ثویر، مینویسد: «ظاهراً مراد مرحوم نجاشی از قدیم الموت معمر بودن [حسین بن ثویر] است زیرا، نجاشی در ترجمة خیبری بن علی، که از حسین بن ثویر روایت کرده است، میگوید: در زمان حسین بن ثویر کسی جز او از أصبغ روایت نمیکرد اما مناسب، آن است که این عبارت دربارة کسی به کار برده شود که در زمان او بوده ولی چند سال پیش از او دنیا رفته باشد.