چکیده:
دادستان مینوی خرد متنی به زبان فارسی میانه مشتمل بر63 فصل و در شمار اندرزنامههاست.در قرن14میلادی تریوسنگ آنرا به زبان سنسکریت ترجمه کرده است. ترجمه نریوسنگ ترجمهای لفظبهلفظ است، بدون مطالعه متن فارسی میانه قابل درک نیست و زبان آن ویژگیهایی دارد که آن را از سنسکریت کلاسیک متمایز و به زبانهای ایرانی نزدیک میسازد. از این جهت لازم است با متن فارسی میانه مقایسه و ویژگیهای زبانشناختی آن بررسی شود. دادستان مینوی خرد در قرن هجدهم میلادی به فارسی نیز ترجمه شده است. در این مقاله فعل ماضی متعدی و ساخت ارگتیو دادستان مینوی خرد و شیوه ترجمه آن به سنسکریت و فارسی بررسی میشود.
Dādestān ī Mēnōg ī Xrad is Middle Persian language and containts sixty-three chapters. This book belongs to the genre of advice literature. Nēryōsang translated it into Sanskrit in the 14th century. Nēryōsang's Sanskrit is a word-for-word translation and cannot be understood without the studying of the Middle Persian text; its characteristics differentiate it from Classical Sanskrit and make it similar to Iranian Languages.It is necessary to compare it with Middle Persian text and study its linguistic peculiarities. Dādestān ī Mēnōg ī Xrad is translated into Persian in the 18th century A.D. In this paper، transitive past tense and Ergative construcation of Dādestān ī Mēnōg ī Xrad and its methods of translation into Sanskrit and Persian will be discussed.
خلاصه ماشینی:
namerha (عامل): anenammrah?a (بایی مفرد مذکر)؛ ratx?aba tfah n?a (مفعول منطقی): s?aharg atpas ey (فاعلی جمع مذکر)؛ d?ad (فعل ماضی متعدیبرای عامل سومشخص مفرد): (s )?h?attadarp) (صفت مفعوئلی در حالت فاعلیجمع مذکر)،در ترجمۀ فارسی فعل ماضی متعدی به صورت مضارع متعدی سومشخص مفرد ترجمه شده است.
?s- (عامل):ترجمه نشده؛ ?j?ut du mlas (مفعول منطقی): (s-)?hamlas) و (s-)?sajoht (هردو در حالت فاعلی مفرد مذکر)؛ daz (فعل ماضی متعدی برایعامل سومشخص مفرد): u?atahin (صفت مفعولی در حالت فاعلی مثنی مذکر)،درمتن فارسی«میزد»ماضی استمراری سوم شخص مفرد ترجمه شده است.
در متن فارسی این واژهها همراه با namerha مفعول فعل«آفرید»ترجمه شده-اند؛ظاهرا فهم این عبارت برای مترجم دشوار بوده و ازاینرو«چسان پیدا کردهاند»رابدان افزوده است؛او شخص و شمار فعل را به درستی،اما عامل و مفعول منطقی رانادرست تشخیص داده است.
n?a?s?ewa (فاعل فعل ماضی متعدی در معنای مجهول): et (فاعلی جمع مذکر)؛ dn?eh d?ad (فعل ماضی متعدی سومشخص جمع گذرا در معنای مجهول): ?attad nay?sis?a (عبارت وصفی ترکیبی)، (s)?attad صفت مفعولی در حالت فاعلی جمع، nay?sis?a :فعل شرطی سومشخص جمع گذرا از ریشۀ -sa) ،مترجم متن فارسی عاملمحذوفی برای جمله پنداشته و آن را در باب متعدی ترجمه کرده است.
y?a?sxid?apuh (فاعل فعل ماضی نقلی متعدی در معنای مجهول): ?ayj?arus (فاعلی مفرد مذکر)؛ d?ets?e tfug (فعل ماضی نقلی متعدی در معنای مجهول): atku ets?a (عبارت وصفی ترکیبی، atku(-satku) صفت مفعولی در حالت فاعلی مفردمذکر، ets?a فعل مضارع سومشخص مفرد ناگذر از ریشۀ -s?a) ؛در متن فارسی،ماضی متعدی سومشخص مفرد(-گفته است)ترجمه شده،اما فاعلی برای آن ذکرنشده است.