چکیده:
امام، انسان کاملی است که صفات کمال خداوند در عالیترین درجة ممکن در او تجلی و تبلور یافته است. او خلیفه و حجت خداوند در زمین و در میان انسانها است. غایت ـ در کارهای اختیاری ـ مرتبهای از کمال و جودی است که فعل به انگیزه آن، از فاعل صادر میشود و به آن، غرض و هدف نیز گفته میشود. از دیدگاه عقل، غایت و هدف جهان که فعل خداوند حکیم است، سر انجام به خدا منتهی میگردد؛ اما در مرتبهای پس از آن، موجودی است که نسبت به موجودات دیگر، از کمال وجودی بالاتری برخوردار است. این موجود، انسان کامل است که در قوس صعود، از عقول مفارقه نیز فراتر میرود. از قرآن کریم نیز به دست میآید که هدف از خلقت عالم، انسان کامل بوده است. انسان کامل، امام و پیشوای بشریت در حرکت به سوی کمال مطلوب است. مقصود نهایی از آفرینش جهان، انسانی است که هر زمان از عالی ترین مرتبة معنویت و کمال وجودی ممکن برای غیر خداوند برخوردار است. چنین انسانی خلیفه خدا در زمین است.در روایات اسلامی نیز بر این مطلب تأکید شده است که امام، حجت خداوند در زمین است و اگر لحظهای در زمین وجود نداشته باشد، زمین، اهلش را فرو خواهد برد. این بدان معنا است که وجود امام که مصداق عالی انسان کامل است، فلسفه و غایت خلقت زمین است و وجود معلول بدون علت غایی آن، محال است.
The Imam، is a Perfect Human Being، that God’s Attributes Perfection، at the highest possible stage، have been manifested in him. He is God’s Vicegerent and Proof on the Earth and among all human beings. The Ultimate – in voluntary actions – is a stage of ontological status of perfection that the action due to its motive is issued and it is also called the ‘Purpose’ and ‘Aim’. From the standpoint of the intellect، the Ultimate and Aim of the universe that is the Act of the Wise، finally ends up in God; but at a stage after it، there is a being that in comparison with the other beings، enjoys a higher stage of the anthological status of perfection. This being is the ‘Perfect Human Being’ that in the ‘arc of ascent’، even goes beyond the ‘non-material intellects’. It can be concluded from the Holy Qur’an that the goal of creating the universe، has been the perfect human being. The Perfect Human Being، is the Imam and leader of humanity in the movement toward the ‘Ultimate Perfection’. The Ultimate purpose for the creation of the universe، is a human being who enjoys the highest spiritual and possible ontological status of perfection but God in every time. Such a human being is God’s Vicegerent on the Earth. In the Islamic traditions also is emphasized on the subject that the Imam is the God’s Proof on the Earth and if he is not in existence on the Earth even for a moment، the Earth will swallow its inhabitants. This means that، the very existence of the Imam who is the Great Example of Perfect Human Being، is the philosophy and ultimate of the creation of the Earth; and the existence of ‘Caused’ is impossible without the ‘Ultimate Cause’.
خلاصه ماشینی:
"انسان کامل، علت غایی جهان است خداوند متعال، از آن نظر که همه کمالات وجودی را بالذات دارا است، برای افعال او غایتی ورای وجودش نمیتوان تصور کرد؛ زیرا غایت، نوعی کمال وجودی است که فاعل در انجام فعل خود به سوی آن توجه دارد (طباطبائی، بیتا: 75).
در نتیجه چون وجود معلول، بدون وجود علت غایی محال است، وجود زمین نیز بدون وجود امام و حجت الهی محال خواهد بود؛ زیرا امام( فرموده است «لو أن الإمام رفع من الأرض ساعة، ماجت بأهلها کما یموج البحر بأهله (کلینی، 1388: ج1، ص502)؛ اگر امام، لحظهای از زمین برداشته شود، زمین مانند دریایی که با امواجش اهلش را فرو میبرد، ساکنانش را فرو خواهد برد».
نبود امام ـ حتی برای یک لحظه ـ در صورتی باعث نابودی ساکنان زمین خواهد شد که وجود امام که انسان کامل است، علت غایی آن باشد؛ چون وجود معلول، بدون وجود علت غایی حتی در یک لحظه نیز محال است؛ اما اگر تنها فلسفة وجود امام، هدایت مردم در مسایل و مصالح دنیایی و دینی آنان باشد، نبود وجود امام در یک لحظه، چنان پیامدی نخواهد داشت.
پیامبر( و اهل بیت( علل غایی جهان در احادیثی که از طریق شیعه و اهل سنت روایت شده است، وجود پیامبر گرامی اسلام( غایت آفرینش به شمار آمده است؛ چنانکه حدیث قدسی «لولاک لما خلقت الافلاک؛ اگر تو نبودی آسمانها را نمیآفریدم» (مجلسی، بیتا: ج15، ص28) بیانگر این مطلب است."