چکیده:
اگر مشخص شود، چه چیز سبب غیبت امام آخر( شد، چیستی و چرایی زمینههای ظهور نیز به خودی خود معین خواهد گردید، با این وصف که از میان رفتن عوامل غیبت امام عصر(، برابر است با فراهم شدن مقدمات ظهور آن حضرت. این مقاله تلاش دارد تا با کاوشی نو در منابع قرآنی و روایی، به برخی عوامل غیبت امام عصر( دست یابد و به تشریح زمینههای ظهور آن حضرت پردازد. فرض آن است که آماده نبودن مأموم (مردم در امت اسلامی) برای پذیرش و تحقق فلسفه امامت، عامل اصلی غیبت به شمار میآید و بر این اساس، زمانی که در مأموم تغییر لازم حاصل شود، زمینه ظهور فراهم خواهد شد. بر همین اساس، ابتدا فلسفه وجودی امام و علت جعل امامت از جانب پروردگار متعال، تشریح میگردد و بیان میشود که راهنمایی و جهتدهی به جنبشها و تکاپوهای مردم برای برپایی امر خدا و از جمله قسط و عدالت، فلسفه امامت است و نتیجه گرفته میشود که جامعه فاقد اراده اصلاح، زمینه پذیرش امام را ندارد. آنگاه، دیگر شرایط آمادگی مأموم برای ظهور امام، مانند دوری از سازشکاری، دودلی و پیروی از شهوات بیان خواهد شد. در نهایت، پرورش مردم برای حرکت حول محور امام، یعنی شرط دیگر ظهور، بررسی خواهد گردید.
خلاصه ماشینی:
"اراده اصلاح، زمانی پدید میآید که مجموعهای از ویژگیها در میان افراد جامعه ایجاد شود که آمادگی مردم برای بذل جان در راه برپایی امر خدا، در رأس این ویژگیها قرار دارد.
امام علی( که رهبر خیزش برپایی عدالت و قسط است، این سه مانع را در میان پیروان خود مشاهده کرده بود لذا در کلامی به آفتشناسی نیروی قسط و عدل پرداخت و فرمود: لا یقیم أمر الله سبحانه إلا من لا یصانع و لا یضارع و لا یتبع المطامع؛ 608 کسی را پایاب برپایی امر خدا و همراهی این پرچم نیست مگر اینکه اهل مصانعه و سازشکاری نباشد، در تصمیمگیریها دچار تردید نشود و از خواستههای نفس خود نیز پیروی نکند.
این خیزشها با اراده اصلاح در امت اسلامی صورت گرفت، اما چون از مدار پذیرش امامت به دور بود، نتیجهای نداشت؛ یعنی حرکتهایی یکجانبه با هدف برپایی قسط بود، ولی حول محور امام معصوم زمان شکل نمیگرفت، لذا دیر یا زود به انحراف میرفت.
پیامبر( به علی( فرمود: لولاک لم یعرف حزب الله بعدی؛ 620 یعنی زمانی که دیگر آوردن نشانه و معجزه از جانب پیامبر برای تسهیل ایمان مردم رخت بربندد و میزان در امر جامعه، خواست مردم شود و افراد از سر اراده خویش، به اصلاح خود و جامعه برخیزند و گرداگرد حبلالمتین امام و صراط راهنمای وی طواف کنند، آنگاه حزب خدا شناخته خواهند شد.
زمینه اصلی ظهور، زمانی فراهم میشود که اراده اصلاح در مردم پدید آید؛ یعنی آنکه اندیشه کار دارد، آماده بذل جان خویش در این راه باشد و همچنین در این مسیر، دچار هیچگونه سازشکاری، دودلی یا پیروی از خواستههای نفسانی نشود."