چکیده:
جهانی شدن به عنوان فرایندی فراگیر همه ابعاد زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده و فرهنگ های مختلف را در سراسر جهان با چالش های اساسی روبه رو کرده است. در چنین وضعیتی فرهنگ ایرانی نیز مانند هر فرهنگ دیگری با چالش های ناشی از جهانی شدن روبه روست. مساله اساسی این است که آیا این فرهنگ در مواجهه با جهانی شدن به حیات خود ادامه خواهد داد؟ در این مقاله اندیشه ها و افکار سعدی، شاعر و ادیب بلند آوازه ایران که آثار ماندگار گلستان و بوستان را بر جای گذاشته است، به عنوان نمادی از فرهنگ ایرانی مورد بررسی قرار می گیرد. مطالعه گلستان و بوستان نشان می دهد جهان گرایی و نگرش جهانی جزء جدایی ناپذیری از فرهنگ ایرانی است. در گلستان و بوستان از یک سو ارزش های جهانی و مشترک بین همه افراد بشر معرفی، و به زندگی بر اساس آن توجه و تاکید شده و از سوی دیگر برای تحقق این ارزش ها همه افراد بدون توجه به قید زمان و مکان مخاطب قرار گرفته اند. به علاوه اجتماعی بودن انسان و ضرورت زندگی جمعی برای انسان به گونه ای معرفی شده که ضرورت همبستگی همه افراد بشر را به تصویر می کشد؛ از این رو فرهنگ ایرانی نه تنها از ظرفیت انطباق پذیری بالایی برای تطبیق خود با جهانی شدن برخوردار است بلکه توانایی لازم را برای غلبه بر چالش ها و تاثیرگذاری بر جهان دارد.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله برای بررسی تأثیر جهانیشدن بر فرهنگ ایرانی و پیبردن به قابلیتهای این فرهنگ برای انطباق خود با شرایط ناشی از جهانیشدن،دو اثر ارزشمند در ادبیات فارسی یعنی گلستان و بوستان سعدی انتخاب شده و مبنای مطالعه قرار گرفته است.
در کنار مقالهها و کتابهای فراوانی که از زوایای مختلف پیرامون سعدی نوشته شده،آنچه مقاله حاضر را از آثار موجود متمایز میسازد و نوآوری آن نسبت به آثار منتشر شده به حساب میآید،این است که تلاش میکند با نشان دادن وجوهی از جهانگرایی در اندیشه سعدی، پیوندی بین فرهنگ و ادبیات فارسی با جهانیشدن برقرار کند و توضیح دهد که چرا و چگونه فرهنگ ایرانی میتواند در عصر جهانیشدن حفظ شود و گسترش یابد.
{S«ز خاک آفریدت خداوند پاک#پس ای بنده افتادگی کن چو خاک# حریص و جهانسوز و سرکش مباش#ز خاک آفریدنت آتش مباش»S} (یوسفی،1363:115) {Sتواضع سر رفعت افرازدت#تکبر به خاک اندر اندازدت# بگردن قند سرکش تندخوی#بلندیت باید بلندی مجوی# ز مغرور دنیا ره دین مجوی#خدابینی از خویشتنبین مجوی# گرت جاه باید مکن چون خسان#به چشم حقارت نگه در کسانS} (یوسفی،1363:116) سعدی در گلستان نیز به تواضع و لزوم توجه به آن در جامعه انسانی پرداخته است: {Sگر گزندت رسد تحمل کن#که به عفو از گناه پاک شوی# ای برادر!چو عاقبت خاک است#خاک شو،پیش از آنکه خاک شویS} (یوسفی،1368:105) نتیجهگیری با توجه به مباحثی که مطرح شد در پاسخ به پرسش مقاله مبنی بر اینکه فرهنگ ایرانی در مواجهه با فرایند جهانیشدن و چالشهای ناشی از آنچه وضعیتی پیدا خواهد کرد، میتوان گفت فرهنگ ایرانی ظرفیت و قابلیت لازم برای دفع تهدیدهای جهانیشدن و استفاده از فرصتهای ناشی از آن را دارد."