چکیده:
گرچه اصل حرمت خمر مورد اتفاق است، اما دربارة کیفیت تحریم آن اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی از اندیشمندان شیعه اعلام حرمت خمر را به اوایل دوران مکه باز میگردانند؛ اما اهل سنت آن را مربوط به اواخر دورة مدینه و تحریم را به گونة تدریجی و چند مرحلهای میدانند و از این رهگذر، نظریة معروف «تحریم تدریجی خمر» را مطرح میکنند.
این نظریه دارای زمینهها و پیامدهایی است که در این پژوهش به آنها اشاره کرده و به نقد این نظریه پرداختهایم و در نتیجه تدریج در تحریم را مردود دانسته و اعلام حرمت خمر را در اوایل دوران مدینه به اثبات رساندهایم و در نهایت، تدریج را ـ در صورت اثبات آن در این موردـ مربوط به اجرای حد شرب خمر و نه اعلام حرمت آن دانستهایم.
Although the prohibition of the wine is unanimous، there is disagreement about the quality of its prohibition. Some Shiite scholars date back its proclamation to the early Mecca، but the Sunni date back to the late period of the Medina and believed that its prohibition was gradual. So the theory of gradual banning has been given. This study is a critique of this theory. This theory has some fields and outcomes that will be referred to in this research and then rejects the gradualist in banning and proves that the proclamation of the banning wine relates to the early Medina. And finally، the gradual is in implementation of the punishment for wine drinking not in proclamation of its banning.
خلاصه ماشینی:
"اهل سنت این آیه را شامل تحریم خمر ندانستهاند؛ ابن کثیر در این باره، به روایت سبب نزول منقول از عمر استدلال کرده است: «نزول این آیه، قبل از تحریم خمر بوده است؛ چرا که رسول الله( آیة سورة بقره را بر عمر تلاوت کرد و عمر گفت: خدایا بیانی کافی دربارة خمر فرو فرست.
اما ابن حجر بعد از اشاره به روایات تفسیر سورة مائده که نام برخی از صحابه را که قبل از نزول این آیه، به شرب خمر مشغول بودند ـ همچون ابوطلحه، معاذ بن جبل، ابوبکر و عمرـ به همراه دارد، به یادکرد نوحهسرایی این فرد بر کشتگان بدر پرداخته و وی را همان خلیفة اول دانسته است (عسقلانی، بیتا: 10/31).
این دو سبب نزول بر این دلالت دارند که شراب تا قبل از نزول آیات 90 و 91 سورة مائده حلال بوده است؛ تفاوت استدلال به این آیه با آیات قبل در همینجاست؛ در این آیه، اسباب نزول به تنهایی بر اعتقاد اهل سنت مبنی بر تدریج در تحریم خمر دلالت دارد؛ زیرا مردم تنها در صورتی از کسانی که در گذشته خمر نوشیدهاند، میپرسند و قرآن چنین پاسخ میگوید که به تازگی حکمی دیگرگونه دربارة آن رسیده باشد.
این نظریه، به دلیل نقل فراوان در کتب تفسیر و علوم قرآن اهل سنت، نزد برخی از دانشمندان شیعه نیز تلقی به قبول شده است؛ حال آنکه طبق احادیث شیعه، شراب هیچگاه حلال نبوده است و مهمتر اینکه دانشمندان شیعه در مورد اعلام حرمت نیز به دلیل عدم اعتقاد به عدالت صحابه، توانستهاند از تمام آیاتی که در مدینه دربارة خمر نازل شده است، حرمت آن را استفاده کنند."