چکیده:
قواعد فقه خانواده گزاره های کلی و عام فقهی هستند که مبنای برخی از قواعد حقوقی در حقوق خانواده تلقی می شوند. قواعدی چون «رضاع»، «فراش»، «المطلقه الرجعیه زوجه حقیقه»، از جمله قواعد اختصاصی خانواده به شمار می آیند که تنها در حقوق خانواده کاربرد دارند. مقاله حاضر، مفاد، مستندات، شرایط اعمال و مباحث فقهی هریک از این قواعد را در آرای فقیهان متاخر و متقدم بررسی می کند و انعکاس قواعد اختصاصی فقه خانواده را در مواد قانونی مدنی ایران نشان می دهد.
خلاصه ماشینی:
"3-شرایط تحقق رضاع قرابت رضاعی وقتی محقق میشود که شرایط زیر تحقق یابد: الف-شیر زن ناشی از حمل مشروع باشد بر اساس روایت منقول از امام علی علیه السلام که فرمود:«إن الحرام لا یحرم الحلال»(حر عاملی،1409 ه،ج 2،ص 426)،اگر زنی بدون نکاح از راه آمیزش غیر شرعی شیردار شود،نوشیدنطفل از چنین شیری،حرمت ایجاد نخواهد کرد.
در برخی از روایات،معیار اثر،یعنی رویشگوشت و محکم شدن استخوان طفل از خوردن شیر مطرح شده استوعبد الله بن سنان از امام صادق علیه السلام نقل کرده است که فرمود:رضاع موجب حرمت نمیشود،مگر اینکهگوشت روییده و استخوان محکم شده باشد»(طوسی،1407 ه،ج 5،ص 138)،یا عبید بن زارهنقل میکند،از امام علیه السلام سؤال کردم،«در مورد رضاع،حداقل چیزی که موجب حرمت میشودچیست؟فرمود:رویش گوشت و خون....
2-آثار مترتب بر زوجیت حقیقی یا در حکم زوجه بودن مطلقه رجعیه فقیهان بر هر یک از دو قول یاد شده،آثار و احکامی را شمارش کردهاند که از آنجمله میتوان به موارد زیر اشاره نمود: 1-بر اساس قول زوجیت حقیقی،شوهر میتواند بدون اینکه قصد رجوع کند،اززوجه تمتع برد؛در حالی که بنابر قول زوجه حکمی،تمتع به غیر از جماع که روایات بهصراحت آن را رجوع دانستهاند(حر عاملی،1409 ه،ج 28،ص 131)،منوط به قصد رجوع است،چون مطلقه رجعیه زوجه او نیست.
3-بر اساس قول به زوجیت حقیقی،رجوع شوهر در زمان عده،مانند جواز رجوع درعقود جایز است و در نتیجه از مصادیق احکام به شمار میرود؛ولی اگر مطلقه رجعیه باانشای طلاق از علقه زوجیت خارج شده باشد،گرچه تعبدا برخی احکام زوجه بر او مترتب میگردد،در صورت رجوع مانند خیار در عقود لازم خواهد بود و حکم به شمارنمیآید(آل بحر العلوم،1403 ه،ج 1،ص 19)."