چکیده:
حاکمیت نیز چونان دیگر سازمانهای مدیریتی با تعیین اهداف آغاز می شود. هر چند اهداف، نقطه پایانی حرکت است و مطلوب سازمان برای دست یابی، اما با در نظر گرفتن دورنمای آن و برنامهریزی بر مبنای آن، سازماندهی امور شکل میگیرد و در گزینش، هدایت، کنترل و ارزیابی اعضای سازمان، ملاک عمل قرار میگیرد. راهنمایی و هدایت کارگزاران، با توجه به اهداف، شکل میگیرد و مدیریت سازمان برای کنترل امور واگذاری شده و دوری یا نزدیکی آن به نقشه مهندسی شده، نیازمند الگوی ارزیابی است تا همواره معیار حرکت را با طراحی از پیش تعیین شده بسنجد و از انحراف و سستی امور بکاهد. بارزترین مشخصه مدیریت علوی حق مداری، عدالت محوری و قانون گرایی است که با کردار صحیح در دستیابی به اهداف الهی عجین شده است. در اندیشه حکومتی آن حضرت هدف، وسیله را توجیه نمیکند؛ زیرا هدف آن گاه ارزشمند است که بر پایه پلکانی از حقایق بنا شده باشد. در غیر این صورت، قرآن سر نیزه کردن است در مقابل قرآن ناطق و فریفتن انسانهای متحجری است که از قرآن جز بعد مادی و ظاهری آن، عایدی نداشته و جز با تفسیر به رای به کلام الهی دست نیازیدند.
خلاصه ماشینی:
دستور العمل امیرمؤمنان( به مالک اشتر نخعی _ که در بند قبل مورد توجه و تأکید قرار گرفت _ در این بخش نیز هدایتگر بوده و خلاقیت کارگزاران در گرو واگذاری امور به آنان، اگر چه با کنترل و هدایت والی است.
1 بنا بر این، در آستانه جنگ صفین نامه پرشور امیرمؤمنان را دریافت کرد که اینک در جایگاهی دیگر، تعهد او مورد نیاز حکومت است: إنی قد ولیت النعمان بن عجلان الزرقی علی البحرین، و نزعت یدک بلا ذم لک و لا تثریب علیک، فلقد أحسنت الولایة و أدیت الأمانة، فأقبل غیر ظنین و لا ملوم و لا متهم و لا مأثوم، فلقد أردت المسیر إلی ظلمة أهل الشام و أحببت أن تشهد معی، فإنک ممن أستظهر به علی جهاد العدو و إقامة عمود الدین إن شاء الله؛ 2 من «نعمان ابن عجلان زرقی» را فرماندار «بحرین» قرار دادم، و اختیار تو را از فرمانداری آنجا بر گرفتم؛ بدون این که این کار برای تو مذمت و یا ملامت در برداشته باشد؛ چرا که تو زمامداری را به نیکی انجام دادی و حق امانت را ادا نمودی.
اگر چه بعضی کارگزاران از صاحب دلان بودهاند، اما از آن جا که قدرت، فساد آور بوده و در صورت عدم کنترل دقیق و به موقع، ممکن بود که دست خوش انحراف شوند، نیز توجه به این امر در نظام نظارتی امیرمؤمنان در خور تأمل است که نظارت بر همه ابعاد مورد انتظار مردم باید صورت گیرد؛ یعنی بعد اخلاقی، اداری، اقتصادی، اجتماعی، نظامی و غیره.