چکیده:
مقاله،ابتدا به بررسی زندگی شخصی و ادبی فیودور داستایفسکی و سپس باتوجه به شرایط زندگی نویسنده،به علل گرایشات مذهبی نویسنده که منجر به خلق آثار مذهبی و فلسفی وی شدهاند،میپردازد.در ادامه به دلیل علاقه و رویآوری نویسنده به قرآنکه نخستین بار در تبعید با این کتاب آسمانی آشنا شد،اشاره میشود.آشنایی با شرقشناسان،علاقه به مشرقزمین و تأثیرپذیری از مطالب ادبی قرن نوزده دربارهء دین اسلام و پیامبر(ص)آن،باعث شد تا داستایفسکی در آثار خود به مضامین اسلامی اشاراتی داشته باشد.بازتاب تأثیرپذیری از آثار ادبی اسلامی،از اثر همزاد شروع،و به آخرین جلد یادداشتهای نویسنده ختم شده است. در همزاد و یادداشتهای خانهء اموات،داستایفسکی به کمک برخی از مضامین اسلامی، نظرات خود را دربارهء پیامبر اسلام و رسالت حضرت عیسی(ع)بیان میکند.داستایفسکی در همزاد،با تقسیم شخصیت قهرمان به دو قسمت،آقای گال یادکین واقعی و خیالی،نشان داده است که رفتارهای ضداخلاقی مثل فریب،ریا،خشونت باعث بروز مشکلات بسیاری برای افراد شریف،متواضع و درستکار در اجتماع میشود.در یاداشتهای خانهء اموات،او با استناد به آیات قرآن از رسالت حضرت عیسی(ع)و معجزات او سخن میگوید که نشان از تأثیرپذیری داستایفسکی از مسلمانانی دارد،که او در زمان تبعید با آنها تماس داشت.
خلاصه ماشینی:
"مشرقزمین و تأثیرپذیری از مطالب ادبی قرن نوزده دربارهء دین اسلام و پیامبر(ص)آن،باعث
شد تا داستایفسکی در آثار خود به مضامین اسلامی اشاراتی داشته باشد.
آثار ادبی اسلامی،از اثر همزاد شروع،و به آخرین جلد یادداشتهای نویسنده ختم شده است.
نظرات خود را دربارهء پیامبر اسلام و رسالت حضرت عیسی(ع)بیان میکند.
نویسنده در آثار خود به دنبال مجرم نمیگردد،بلکه علت جرم را جستجو میکند.
برای داستایفسکی مهم بود،تحقق بخسیدن«حقیقت»است که نویسنده خود نیز در جستجوی
داستایفسکی درک شخصیت انسان را،مهمترین هدف زندگی خود قرار داد.
علاقهای خاص به اسلام داشت،چنانچه در برخی از آثار او به این مسأله اشاره میشود».
پیامبر اسلام برای داستایفسکی از ارزش خاصی برخوردار بود»(بورسف،1974،صص 71 و
(1)-آشنایی داستایفسکی با قرآن و فراگیری آن از طریق ترجمهء فرانسه و روسی بود.
یادداشتهای نویسنده(1881-1873)بارها به اصلونسب شرقی خود اشاره میکند:«من به
که چهرهء اسلام و پیامبر را منعکس کرده،از بین آثار ادبی قرن نوزده که تعدادشان کم نیست،
(4)- >>?ecbl<< یادداشتهای خانهء اموات اسم حضرت عیسی(ع)با تلفظ عربی آورده شده است.
است که داستایفسکی آن را تحتتأثیر بحثهایش با ولی خانف و دیگر مسلمانان در تبعید
داستایفسکی در آثار و صحبتهایش مدافع اسلام و پیامبر بود و در همزاد،قهرمان اثرش
از جدیترین ایدههای آثار اوست:«ایدهء اثر بسیار روشن است و جدیتر از ایدهء این اثر،من هیچوقت چیز دیگری ننوشتهام...
در این اثر اسم پیامبر اکرم(ص)دوبار آمده است.
داستایفسکی تحتتأثیر بحث پیرامون شخصیت پیامبر اکرم(ص)و اسلام،توانست در این آثار
در یادداشتهای خانهء اموات نیز تأثیر معاشرت داستایفسکی با ولی خانف را،که به او"