چکیده:
مرگ سلطان ابوسعید مغول در ربیع الاول سال 736 هجری را سال انحلال دولت ایلخانی در ایران به شمار آورده اند. اما امیران و وزیران ایلخانان که برای یافتن مشروعیت، هر مدعی فرزندی چنگیز را به ایلخانی نشانده و خود به نام او فرمانروایی می کردند، کسانی را به حکومت آورده و سکه به نامشان زده و در تاریخ سیاسی ایران وارد کردند که به ایلخانان دست نشانده معروف شده اند و تاکنون 9 نفر آنها شناسایی شده است. آخرین ایلخان دست نشانده ای که تاکنون شناخته و شناسانده شده، انوشیروان است. از این انوشیروان یا نوشیروان کمتر نامی در منابع و سکه های به جای مانده هست. از آخر کار او نیز چندان خبری نداریم. در دهه 80 میلادی، چند سکه جدید در حراجی های اروپایی پیدا شدند که پس از مدتی در کاتالوگهای سکه و سرانجام در کتابهای راهنمای دولت های اسلامی و کتابهای تاریخ ایلخانان ثبت گردیدند. نقش این سکه ها کاملا شبیه سکه های ایلخانی و چوپانی است. نام نویی بر یان سکه ها یافته می شود که موضوع این نوشته است.
The year 736 AH (1335 CE)، death of the Mongol ruler، Sultan Abu Saeed، is known as the year in which the Ilkhanid government collapsed in Iran. In pursuit of legitimacy، however، the Ilkhanid chiefs and viziers would give the crown to any claimant of Genghis’ parentage and would govern the country under their name. As a result، they would give the rulership to some puppet Ilkhans، mint coins in their names، and let them into the political history of Iran، nine of which have been recognized so far. The last puppet Ilkhan ever known is Anushiravān، or Nushiravān، of whom not much is written in the historical sources and no more than a few coins are left. Of his final ending، too، little is known.
In the 80th Decade CE (1980)، some new coins were found in the European sales following which they were recorded in the coins catalogues and ultimately in the Islamic governments guide booklets and the history books relating to the Ilkhanid period. Images on the coins were totally similar to those on the Ilkhanid and Chupāni coins. A new name is seen on the coins which is the object of study in the present article.
خلاصه ماشینی:
"اما امیران و وزیران ایلخانان که برای یافتن مشروعیت، هرمدعی فرزندی چنگیز را به ایلخانی نشانده و خود به نام او فرمانروایی میکردند، کسانی را به حکومت آورده و سکه به نامشان زده و در تاریخ سیاسی ایران وارد کردند که به ایلخانان دستنشانده معروف شدهاند و تاکنون 9 نفر آنها شناسایی شده است.
اما امیران و وزیران ایلخانان که برای یافتن مشروعیت،هرمدعی فرزندی از خاندان چنگیزی را به ایلخانی نشانده و خود به نام او فرمانروایی میکردند2،کسانی را به حکومت آورده و سکه به نامشان زده و در تاریخ سیاسی ایران وارد کردند که به ایلخانان دستنشانده معروف شدهاند و تاکنون 9 نفر آنها شناسایی شده است.
2-عبارت دعائیه«سلطان المغفور المبرور غازانخان-انار الله برهانه»نشان میدهد که غازان دوم(که منسوب ملک اشرف چوپانی بوده)ظاهرا به مرگ طبیعی فوت شده و مورد احترام شیخ اویس ایلکانی(دشمن ملک اشرف چوپانی)نیز بوده است.
دکتر عبد الرسول خیراندیش متن منتشره فن لون را به صورت مقالهای منتشر کرد؛نک: عبد الرسول خیراندیش کتاب ماه تاریخ و جغرافیا،شماره 81 تا 83،1383،صص 223 تا 237 تواریخ شیخ اویس به تصحیح ایرج افشار،ستوده،تبریز:ستوده،1389،ص 237 (9)-همانجا (10)-زمانی که سخنرانی من پایان یافت،پروفسور واقف پیریف از جمهوری آذربایجان که عضو هیئت رئیسه بود،تذکر داد که پس از انوشیروان،شخصی به نام حسن خان برای دو سال سکه زد که در موزههای ما(جمهوری آذربایجان)موجود است و در کاتالوگ مارکوف نیز آمده است."