خلاصه ماشینی:
برای نمونه میتوان آثار زیرا را به عنوان دانشنامه و دایرة المعارف در این مفهوم،محسوب کرد: -احصاء العلوم فارابی(نگار شیافته در قرن چهارم هجری،مشتمل بر فهرستی از علوم مختلف آن عصر) -رسائل اخوانالصفا(نگار شیافته در اواخر قرن چهارم هجری،مشتمل بر 51 رساله در علوم مختلف) -مفاتیحالعلوم خوارزمی(نگار شیافته در اواخر قرن چهارم هجری،در فقه،کلام،نحو،نگارش شعر،اخبار،فلسفه،منطق،طب،حساب،هندسه، نجوم،موسیقی،خیال و کیمیا) دانشنامه در شکل جدید آن عبارتست از«کتاب یا مجموعه کتابهایی که اطلاعاتی دربارۀ همۀ حوزههای دانش،یا در مورد حوزههای مختلف یک موضوع خاص ارائه میدهد و معمولا به ترتیب الفبایی منظم شده است» .
دانشنامهنگاری در ایران از قرن 5 تا قرن 13 هجری از شروع تألیفات چند دانشی به زبان فارسی تا سدۀ سیزدهم،فرآیند دانشنامهنویسی روندی روبه رشد بهویژه مشترکی داشتند که برشمردن آنها در تبیین وضع عمومی دانشنامهنگاری در طول این چند قرن،ما را یاری میکند:غالبا اینگونه آثار،به قلم یک مؤلف بودهاند؛بهندرت کتابی یافت میشود که حاصل کار گروهی باشد؛این کتب همانند دیگر کتب،در بیشتر موارد به درخواست و حمایت و سفارش حاکمان، وزیران،دانشمندان و یا صاحبمنصبان صورت میگرفت؛شیوۀ تنظیم آنها موضوعی بود و اغلب به شیوۀ ارسطو(منطق،طبیعیات، ریاضیات،الهیات).
(منزوی،1348:653/1 و بهمنیارین مرزبان،1375:3-1)گفتنی است این کتاب را عبد اللّه نورانی و محمد تقی دانشپژوه تصحیح کردهاند و انتشارات دانشگاه مک گیل با همکاری مؤسسه مطالعات اسلامی و نشر علمی و فرهنگی منتشر کردهاند.
این کتاب را محمد باقر سبزواری در سال 1335 تصحیح و انتشارات دانشگاه تهران منتشر کرده است.