چکیده:
هدف: هدف از پژوهش حاضر، کشف میزان آگاهی از خود-آرشیوی توسط نویسندگان پرتولید ایرانی بر اساس نمایه های استنادی موسسه اطلاعات علمی (آی. اس. آی) در حوزه های علوم و علوم اجتماعی می باشد. روش: روش پژوهش حاضر، توصیفی- پیمایشی و از نوع مشاهده است و داده های مورد نیاز پژوهش با مرور وبسایت های 80 نویسنده پرتولید ایرانی در چهار رشته از علوم (شیمی، زیست شناسی، ریاضیات، علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی) و چهار رشته از علوم اجتماعی (علوم اجتماعی، اقتصاد، روان-شناسی و مدیریت) به دست آمده است. نرم افزار به کار رفته جهت تجزیه و تحلیل داده ها، نرم افزار اکسل می باشد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان آگاهی نویسندگان پرتولید ایرانی از این مفهوم بسیار کم است؛ چنانچه از چهار رشته علوم، نویسندگان پرتولید ایرانی در رشته ریاضیات با %25/3 درصد بیشترین سطح خود-آرشیوی را در زمان انجام پژوهش داشته اند. همچنین، پژوهش نشان می دهد که نویسندگان پرتولید ایرانی در حوزه علوم اجتماعی هیچ اقدامی مبتنی بر خود-آرشیوی نداشته اند. علاوه بر این، نسبت خود-آرشیوی ممکن به خود-آرشیوی تحققیافته در کلیه رشته ها قابل ملاحظه است. بیشترین سطح خود-آرشیوی ممکن در میان رشته های علوم مربوط به زیست شناسی و کمترین سطح مربوط به علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی است؛ در حالی که کمترین اختلاف میان خود-آرشیوی ممکن و خود-آرشیوی تحققیافته نیز در علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی به چشم می خورد. علاوه بر این، بیشترین سطح خود-آرشیوی ممکن در میان رشته های علوم مربوط به رشته اقتصاد است. اصالت/ارزش: به نظر می رسد علی رغم اینکه در سال های اخیر خود-آرشیوی به عنوان یکی از موثرترین روش های اشاعه اطلاعات بوده است، اما این مفهوم آن چنان که شاید در میان محققان پرتولید ایرانی به کار گرفته نشده است. نتایج این پژوهش به پژوهشگران امکان آشنایی با این مفهوم و وضعیت خود-آرشیوی در حوزه های مورد مطالعه را می دهد و از این طریق افق های نوینی جهت اشاعه و دسترس پذیر ساختن آثار علمی آشکار می سازد.
خلاصه ماشینی:
"همچنین در پژوهش حاضر منظور از خود-آرشیوی،دسترسی آزاد به متن کامل مقالات مجلات است که این مقالات توسط مؤلفان در وب سایتهای شخصی یا آرشیوهای سازمانی واسپاری شدهاند و امکان جستوجو و بازیابی آنها از طریق این سایتها،به صورت رایگان و آزاد برای پژوهشگران وجود دارد.
)ICSS(xednI noitatiC ecneics laicoS o} فیزیک(موئد،2007)،کشاورزی(کوشا و عبدلی،2010)،جملگی اهمیت خود-آرشیوی را براساس میزان استناد مورد بررسی قرار دادهاند و نشان دادهاند که مؤلفان مقالات خود-آرشیوی شده از استناد بیشتری برخوردارند زیرا از طریق دسترسی آزاد،مقالات با سهولت و سرعت بیشتری در دسترس پژوهشگران قرار میگیرد.
این پایگاه با فراهم آوردن امکان بازیابی عناوین مجلات و ناشران و طبقهبندی ناشران در یک ردهبندی رنگی، ابزار مناسبی برای آگاهی یافتن از این سیاست است و به همین دلیل در بررسی امکان خود-آرشیوی مقالات موجود در وبسایتهای مورد مطالعه در پژوهش حاضر به کار گرفته شده است.
پژوهشهای پیشین نظیر قانع(1386)و سوان و براون(2004)که با روش پیمایش نظرات مؤلفان انجام شده بود که نظر پژوهشگران نسبت به خود-آرشیوی مثبت است اما نتایج پژوهش حاضر که با روش پیمایش در وبسایت نویسندگان انجام شده است نشان داد که پژوهشگران عملا چنین فعالیتی را انجام ندادهاند و چه بسا با این مفهوم بیگانهاند.
شاید زبان یکی از عوامل موثر در این امر باشد زیرا ممکن است تعداد زیادی از پژوهشگران دارای مقالات فارسی باشند اما از آن جا که در پژوهش حاضر پایگاه اطلاعاتی شرپا که در بردارندۀ مجلات انگلیسی است،برای تشخیص سیاست خود-آرشیوی استفاده شده است،محقق ناگزیر به حذف چنین مقالاتی شده است.
stnirpe//:ptth laerutlcirgA ssecca nepo fo tcapmi noitatic ehT.
www//:ptth E} {E sisylana nA:tcapmi noitatic nopu ssecca nepo fo tceffe ehT.
sce,stnirpe//:ptth:morf,0102,42 rebotcO dna desporp noitulave enitulave enigne hcraes rof stnemerusaem weN."