چکیده:
ژانویهی سالهای 1964 و 2008، سردترین روزها را در طول تاریخ ثبت دادههای هواشناسی در کشور داشتهاند. برای تبیین ویژگیهای آماری و همدیدی این دو ماه، دمای حداقل همهی ایستگاههای کشور از سایت سازمان هواشناسی کشور، برای ژانویه 1964 و 2008 استخراج شد. بررسی نوسان دما در دورهی (1964-2005)، نشان داد که بیشینهی ناهنجاری منفی دما در طی دورهی 50 ساله، در روزهای ژانویهی این دو سال رخ داده است. با بررسی نمرهی استاندارد، تعدادی از روزهای بسیار سرد برای مطالعهی علت همدیدی سرما انتخاب شدند. برای بررسی سامانههای همدیدی موثر در سرماهای مذکور، نقشههای میانگین فشار سطح دریا و سطح 500 هکتوپاسکال از سایت NCEP/NCAR دریافت و بررسی شدند. با وارسی نقشهها، مشخص شد که سامانه غالب در این دو ماه، پدیدهی بلاکینگ بوده است. این پدیده، شرایط همدید مناسبی را برای فرارفت هوای سرد بر روی کشور فراهم کرده است. ازجمله پیامدهای این شرایط، تداوم سرمای شدید بر روی ایران و مناطق همجوار است. مقایسهی دو سامانهی بلاکینگی مشخص کرد که بلاکینگ ژانویهی سال 1694 از نوع امگاو بلاکینگ سال 2008 از نوع دوقطبی بوده است. شاخص شدت بلاکینگ نیز نشان از شدت بیشتر الگوی امگای روزهای 25-21 ژانویهی سال 1964، نسبت به الگوی دوقطبی روزهای 20-16 ژانویهی سال 2008 دارد. موقعیت قرارگیری سامانه بلاکینگ نیز از مهمترین عوامل در وقوع سرمای دو ژانویه بوده است. دادههای دمای کمینه نیز، بیانگر شدت بیشتر الگوی امگا در طول استقرار خود در ژانویهی سال 1964است که بیشترین افت دما را در سراسر کشور در پی داشته است.
خلاصه ماشینی:
"آنها در این مطالعه،تحلیل دمای حداقل ژانویهی 2008 را در چارچوب شش دورهی پنج روزه(پنجه)انجام دادند و با محاسبهی شاخص نحوه جابهجایی طرح موج بادهای غربی،مشخص کردند که مقادیر سرعتجابهجایی طرح موج به طرف شرق )C( منفی است و در تمام روزهای مورد بررسی،مقدار عددی منفی برای جابهجاییطرح موج بادهای غربی به دست آمد.
نتایج آنها نشان میدهد که با گسترش زبانههای پرفشار سیبری به همراه تقویت کم فشار جنب قطبی در روزهای ژانویهی2008،کاهش شدید دمای حداقل در ایران رخ داده است،به گونهای که در روزهای شانزدهم تا بیستم(پنجهی چهارم)دربیشتر ایستگاههای کشور،سردترین دماها گزارش شده است.
محاسبهی شاخص شدت بلاکینگ ژانویهی سالهای 1964 و 2008 شرایط کلی دو ژانویه پس از بررسی و مقایسهی موقعیت بلاکینگ سال 1964 در پنجههای شش گانه و مشاهدهی نقشههای میانگین ارتفاعژئوپتانسیلی تراز 500 هکتوپاسکال مشخص شد،در پنجهی اول مرکز بلاکینگ امگا شکلی در بین نصف النهارهای 5 و10 درجهی شرقی و عرض متوسط 55 درجهی شمالی و با ارتفاع 570 دکامتر بسته شده است.
بررسی نقشههای هوا در روزهای 21-25 ژانویهی 1964 در طی روزهای سرد پنجهی پنجم ژانویهی 1964،در سطح زمین زبانهی هم فشار 1025 هکتوپاسکال در جنوب ایرانشکل گرفته است(شکل شماره 4-الف)،با فعالیت الگوی امگا در این پنجه،واچرخند در طول جغرافیایی 10 درجهیشرقی و ناوهی عمیقی در بلافصل شرقی آن بین نصف النهار 50 تا 60 درجهی شرقی دیده میشود.
loV,etamilC fo lanruoJ,gnikcolB nrehtuoS dna nrehtroN eht ni gnikcolB,7002,.
V. J,kralC eht fo gniteeM launnA ht78 eht,6002-0002 edulcnI ot etadpU nA:erehpsimeH ,egnahC dna ytilibairaV etamilC no ecnerefnoC ht91,yteicoS lacigoloroeteM naciremA ."