خلاصه ماشینی:
"در سیر حضرت رسول اکرم«ص»میبینیم که مؤمنین به صور گوناگون برای برآوردن نیازهای فردی و گروهی خود از قبیل به دست آوردن کسب وکار یا ازدواج و غیره به حضرتش روی میآوردند به یمن امنیتی که در مسجد وجود داشت در طول قرنها از این مکان به عنوان خزانه و صندوق اصلی بیت المال مسلمین استفاده میشد و حتی زمانی که پایگاه اداری مسجد از مسجد منفک و به دار العمارهها منتقل شد،باز هم صندوق بیت المال در یکی از زوایای مسجد (34-)همان کتاب ص 631 (35-)برای آشنایی به وظائف و مسئوولیتهای گسترده محتسب رک به:آیین شهرداری،محمد احمد قرشی(ابن اخوة)ترجمه احمد شعار،مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
ولی خوشبختانه انقلاب اسلامی ایران،به عنوان امیدی و نویدی بزرگ برای احیای دوبارۀ مدارس،توان آن را دارد که دانشگاههای برخاسته از فرهنگ غرب را در مسیر اهداف الهی قرار دهد که در صورت تحقق،چهرۀ جغرافیایی مدارس به صورتی مضاعف تجلی خواهد کرد* *** با پایان بردن این گفتار،یادآوری این نکته ضروری است که غیر از مسجد و مدرسه-دو پدیدۀ برخاسته از اصول اعتقادی اسلامی-دیگر پدیدههای جغرافیایی از این دست در سرزمینهای اسلامی:کتابخانهها، (*)اشاره به این نکته تلخ ضروری است که امروز سیاستهای استعماری و فرهنگ غربی در خدمت آن،به ظاهر از اندیشه ریشه کن کردن«مدارس»از چهره جغرافیایی جهان دست برداشتهاند و به عکس با حمایت از مدارس و مؤسسات آموزش دینی به ظاهر اسلامی-و به واقع ضد اسلام-مروج آئین انحرافی و هابیت شده و با سرمایه- گذاریهای هنگفت سعودی؛به منظور افکار اصیل اسلامی برنامهریزی میکنند."