چکیده:
جنبش اسلام اجتماعی ترکیه که امروزه فتحالله گولن رهبری آن را عهدهدار است از جمله جنبشهای اسلامی است که با جدیت تمام در صدد جمع میان سنت و تجدد و تقابل با اندیشه انقلاب اسلامی ایران است. سازش اسلام و مدرنیته که مفروض اصلی این جنبش است، توانسته در ترکیه و برخی از کشورهای اسلامی منطقه توجه بسیاری را به خود معطوف داشته و سطح فعالیت خود را در مقیاس جهانی تعریف نماید. در این مقاله تلاش میشود ضمن بررسی این مکتب فکری، راهکارهای آن برای سازش میان اسلام و مدرنیته، و همچنین راهکارهای عملی برای ترویج این مکتب تبیین گردد.
خلاصه ماشینی:
"در این راستا،در این مقاله تلاش میشود ضمن مروری اجمالی برفرایند ظهور اسلامگرایی در ترکیه لائیک،رشد اسلام گرایان و شناخت جریانها و گفتمانهای فکری اسلامی و رهبران آن،یکی از موثرین گفتمانهای فکری ترکیه یعنی جنبش فتح الله گولن و قرائت آن از اسلام که به «اسلام اجتماعی»موسوم است بررسی شود.
یعنی این واقعیتی انکار ناپذیر است که تلاش دولت برای ایجاد هویت ملی سکولار از بالا به پایین،از طریق مکانیزمهای قانونی و سیاسی همواره با چالشهایی از سویی اسلام و نقش فرهنگی آن در ساخت روابط اجتماعی و هویت اجتماعی مردم ترکیه مواجه بوده است )612:7002,namyek( و در نهایت هم این هویت توانست در برابر لائیسیته مجددا قد علم کند و خود را به عنوان هویت مسلط بر جامعه بروز دهد )8002,eebaral dna,asabaR( به دیگر بیان هویت تمدنی ترکها براساس مولفههایی شکل گرفت و از منابعی تغذیه میشود که تغییر آن با استفاده از ابزارهایی سخت همچون اجبار دولتی غیر ممکن به نظر میرسد.
همچنین گولن از جمله رهبران دینی ترکیه است که از دهه 1970 توانست اسلام را به عرصه اجتماعی بکشاند و اسلامگرایی را در این کشور ترویج نماید(نصر،1386:66).
گولن بر این امر تأکید دارد که میتوان به اندیشههای لیبرال معتقد و پایبند بود بدون اینکه اسلام و احکام اسلامی قربانی شوند و مقتضیات زمان امروز ایجاب میکند که چنین رویکردی داشته باشیم.
برخی همچون نظامیان لاتیک بر این باورند که دوری وی از سیاست به عنوان حربهای است که تا بتواند برای آینده در نهادهای مختلف ترکیه کادرسازی نماید (نور الدین،1382:197)به دیگر بیان وی متهم به پنهان کاری جهت دستیابی به قدرت است(ارس و کاها،1384:68)."