چکیده:
مسئله اصلی این مقاله دلایل حضور کاربران جوان ایرانی در شبکه های اجتماعی مجازی با وجود ممنوعیت قانونی دسترسی به برخی آنهاست. این مطالعه با رویکرد پژوهشی استفاده و رضایتمندی و انجام تحقیق کیفی و برگزاری مصاحبه های نیمه ساختاریافته در قالب گروه های کانونی متمرکز به شناسایی انگیزه ها و اهداف حضور جوانان در این شبکه ها و کاربردهای رضایت بخش شبکه های اجتماعی مجازی از زبان خود کاربران اقدام کرده است. یافته های پژوهش حاکی است که از دیدگاه کاربران جوان، محیط شبکه های اجتماعی مجازی مانند «فیس بوک» که کاربران جوان ایرانی زیادی در آن فعالیت دارند، فضایی سیاسی تلقی نمی شود بلکه اکثر آنها برای تسهیل روابط خود، احیای ارتباطات قدیمی و ایجاد و حفظ ارتباطات دوستانه به آن روی می آورند. درحالی که برخی محدودیت های خانوادگی، جغرافیایی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی را با حضور در شبکه جبران می کنند که از مهم ترین آنها تجربه جهان وطنی و آشنایی با دنیای مدرن است. مقاله حاضر، پس از شناخت انگیزه های کاربران جوان با توجه به مقتضای شرایط اجتماعی، سنی و جنسی کاربران در تبیین و تشریح دلایل ذکر شده و جایگاه شبکه های اجتماعی مجازی در زندگی کاربران جوان تلاش کرده است.
This paper aims to explain why young Iranian internet-users participate in virtual social networks in spite of filtering. It applies Uses & Gratification perspective in light of a qualitative approach. The findings indicate that facebook is the most popular social network site in Iran. Facebook is not seen a political space by the users, and they usually use it to facilitate communication, renew old communication, create and maintain friendly relationships, find new friends and make the old relations friendlier. Furthermore, users overcome some of their social, cultural, political, economic and domestic limitations by participating in Facebook and experiencing a modern and cosmopolitan space.
At the end, having understood incentives among young Iranian internet-users in terms of their social context, age and gender, the paper tries to explain above-mentioned causes and role of virtual social networks in young Iranian internet-users life
خلاصه ماشینی:
یافته های پژوهش حاکی است که از دیدگاه کـاربران جـوان ، محـیط شـبکه هـای اجتماعی مجازی مانند «فیس بوک » که کاربران جوان ایرانی زیـادی در آن فعالیـت دارنـد، فضـایی سیاسـی تلقی نمی شود بلکه اکثر آنها برای تسهیل روابط خود، احیای ارتباطات قـدیمی و ایجـادو حفـظ ارتباطـات دوستانه به آن روی می آورند.
تحقیق حاضر بـا تمرکـز بر گروه مخاطبان جوان هجده تا سی سال درصدد پاسـخ گـویی بـه ایـن سـؤالات اسـت کـه آیـا حضور افراد در شبکه های اجتماعی مجازی یک کنش اجتمـاعی آگاهانـه و مبتنـی بـر انگیـزه هـای اجتماعی ، حرفه ای ،فرهنگی ـ آموزشی ، ارتباطی ـفراغتی ، سیاسی و اقتصادی است و کاربران بـا توجــه بــه ســاختارهای عینــی و ذهنــی موجــود در جهــان واقعــی شــان بســته بــه انگیــزه ، هــدف و بهره مندی شان از شبکه های اجتماعی مجـازی ،طیـف گسـترده ای از تـأثیرات و تغییـرات را بـه طـور تدریجی پذیرامی شوند یامشارکت آنان در شبکه های اجتماعی مجازی فقـط رفتـاری تصـادفی ، مبتنی بر مد، عادت یا تقلیدی است ؟بر این اساس تحقیق حاضر در پی پاسخ به ایـن سـؤالات اسـت : کاربران با عضویت در این شبکه ها چه کاری انجام می دهند؟ از کـدام امکانـات شـبکه هـا بیشـتر بهره می گیرند؟ آیا کاربرد اصلی شبکه ها، سیاسی است ؟ بـا وجـود ممنوعیـت اسـتفاده از برخـی شبکه های اجتماعی ازسوی دولت به چه دلایلی بـه عضـویت آنهـا روی مـی آورنـد؟و همچنـین حضور در فضای شبکه ها چه نیازهایی از کنشگران جوان را پاسخ می گوید؟ این مقاله در تـلاش است تا با بهره گیری از رویکرد نظری استفاده و رضامندی به سؤالات فوق پاسخ گوید.
این نظریه درخصوص انواع مختلف رسانه هاو محتواهای رسانه ای به کـار گرفتـه شـده و در سال های اخیر برای آنچـه کـه رسـانه هـای جدیـد نامیـده مـی شـوند همچـون اینترنـت (٢٠٠٠ ,Ruggiero ,٢٠٠٢ ,Rubin ,٢٠٠٥ ,Grant)، تلفن های همراه ,Grant and O’Donohoe) (٢٠٠٧، وبلاگ ها (٢٠٠٥ ,Kaye ,٢٠٠٣ ,Hamilton) و شبکه هـای اجتمـاعی مجـازی نیـز استفاده شده است .