Abstract:
طی چند دهة اخیر، جهان دستخوش تحـولات فرهنگـی ، اجتمـاعی ، اقتصـادی و سیاسـی گستردهای شده است . بسیاری از صاحب نظران بر این عقیدهاند که متناسب با تغییراتی که در حوزههای مختلف زیست بشری به وجود آمده، اتخـاذ چشـم انـداز گسـتردهتـری بـرای مطالعة فرهنگ و سیاست ضرورت یافته است ؛ برهمین اساس در جامعـه شناسـی سیاسـی جدید، جهانی شدن به یکـی از مفـاهیم و متغیرهـای مهـم در تبیـین تحـولات سیاسـی و اجتماعی مبدل شده است . از طرف دیگر جنبش های اجتماعی از جمله پدیدههایی هستند که در دوران جدید رشد و گسترش زیادی پیـدا کـردهانـد، بـه نحـوی کـه امـروزه از ایـن جنبش ها به عنوان موتور محرک تحولات عصر جدید یـاد مـی شـود. طـی دو دهـة اخیـر، همزمان با گسترش ابعاد و شاخص های جهانی شدن در همه نقاط دنیا و از جمله در ایـران، جنبش های اجتماعی در ایران نیز رشد و گسترش زیادی پیدا کردهاند. نتایج پژوهش هـای انجام شده نشان می دهد فرایند جهانی شدن، بر جنبش های اجتمـاعی ایـران مـوثر بـوده و یکی از مهم ترین این تاثیرها، تقویت پیوند این جنبش ها با یکدیگر بوده اسـت . ایـن مقالـه درصدد پاسخگویی به این سوال است که جنبش های اجتماعی ایران در عصر جهانی شـدن حول چه محوری، با یکدیگر پیوند خوردهانـد؟ بررسـی هـای انجـام شـده نشـان مـی دهـد دموکراسی خواهی مرکز ثقل مطالبات جنبش های اجتماعی ایران و حلقة پیوند متقابـل آن بوده است .
Machine summary:
در آرای نظریه پردازانی که به تبیین این رابطه پرداخته اند، حداقل از دو منظر بـه ایـن موضـوع نگریسـته شده است : اول، نقش و جایگاه جنبش های اجتماعی در نظـامهـای اقتـدارگرا بـه عنـوان یکـی از کنشگران مهم گذار به دموکراسی و دوم، نقـش و جایگـاه جنـبش هـای اجتمـاعی در نظـامهـای دموکراتیک.
همچنین پیتر واترمن با نگاهی سیبرنتیک- مارکسیستی ، از تأثیر جهانی شدن بر شکل گیری مبارازت جهانی جنبش های اجتماعی علیه نظام سرمایه داری سخن بـه میان آورده و خاطر نشان کرده است در جهان سرمایه داری، جهانی شدن نوعی بـین الملـل گرایـی جدید در فضای سیبرنتیکی به وجود آورده است که می تواند جنبش بین المللی کارگری را به یـک بین الملل دموکراتیک و فراطبقاتی مبدل کند و جهانی شدن زمینه ساز این گـذار اسـت (٢).
همچنین یکی از فعالان سیاسی مدافع حقوق زنان کارگر در مقاله ای تحت عنوان «جنبش زنـان و جنبش های اجتماعی »، آزادی را لازمه فعالیت همـه جنـبش هـای اجتمـاعی و ایجـاد فضـای بـاز سیاسی را مقدمه دستیابی جنبش ها به اهداف خود دانسته است : «مردم ایران در همة جنبه هـای مبارزة خود برای بهبود شرایط زندگی نیازمند آزادیاند.
تأکید رضانیا (١٣٨٦) بر مفهوم آزادی به عنوان «ابزار» و «هدف» جنبش هـا و مخاطـب قـرار دادن جنبش زنان و کارگری، یادآور این نکته ظریف به جنـبش هـای اجتمـاعی اسـت کـه دموکراسـی بهترین مطالبه ای است که هم می تواند نقش حلقه پیوند دهندة جنبش های اجتماعی را ایفا کنـد و هم ایشان را در دستیابی به اهداف مورد نظر یاری رساند.
Waterman, Peter (2004) Globalization, social movements and the internationalism, London/Washington: continuum, 320pp (Paperbook Edition, new preface).