Abstract:
ابن سینا به عنوان یکی از شارحان و معلمان بزرگ فلسفه ارسطویی بیش از هر چیز فیلسوفی عقل گراست که به استدلال و فلسفه اسـتدلالی - بحثـی اهمیـت زیـادی می دهد؛ اما در بعضی آثار او رگه هـایی از تمایـل وی بـه اشـراق یافـت شـده کـه جهت گیری او به سمت راه اشراق و شهود را نشان می دهد. از میان مهم ترین آثـار ایشان با رنگ و بوی اشراقی می توان به رسائل رمـزی شـیخ ، همچـون حـی بـن یقظان، رسالة الطیر، رساله سلامان و ابسال، قصیده عینیه و رسالة فی العشق اشاره کرد، که البته از همه اینها مهم تر سه نمط آخر اشارات در بهجت و سعادت ، مقامات العارفین و اسرار الآیات است . ابن سینا خود صریحا بـه گـرایش اشـراقی اش اشـاره کرده و در مقدمه منطق المشرقیین که باقیمانده از حکمت مشرقی ایشان اسـت از گرایشی دیگر و جدا شدن از شریکان مشایی سخن می گوید.
Machine summary:
عقلانیت اشراقی در اندیشه فلسفی ابن سینا ١ محمدمهدی گرجیان ٢ سید محمود موسوی ٣ معصومه اسماعیلی چکیده ابن سینا به عنوان یکی از شارحان و معلمان بزرگ فلسفه ارسطویی بیش از هر چیز فیلسوفی عقل گراست که به استدلال و فلسفه اسـتدلالی - بحثـی اهمیـت زیـادی می دهد؛ اما در بعضی آثار او رگه هـایی از تمایـل وی بـه اشـراق یافـت شـده کـه جهت گیری او به سمت راه اشراق و شهود را نشان می دهد.
ابن سینا پرچمدار مکتـب مشاء به حساب آمده و روش عقلی خود را به عنوان روش بحثی مشایی ثبت کرده اسـت ، امـا در اواخر عمر و در برخی رساله ها و نمط های اخیر اشارات گرایشی به عرفان و اشـراق نشـان داده و راه شهود را به عنوان راهی برای رسیدن به واقع قبول می کند.
و تفـاوت اشراق حکمت متعالیه و عرفان عقلانی ابن سـینا از همـین جـا معلـوم می شـود کـه روش صـدرا شهودی است ؛ به نحوی که حقایق را شهود می کند و سپس از راه بحث نیز به آنجـا می رسـد در حالی که رسائل عرفانی ابن سینا بر این روش قائم نبوده و تنها ذکر چیزی اسـت کـه عرفـا طـی کرده و به آن رسیده اند.
او راه وصول بـه حق را با روشی عرفانی بیان کرده ، گفته های خود را با بیانی عقلی مستدل می کند و ایـن همـان جمع میان برهان و عرفان است .