Abstract:
در مواجهه با قرآن کریم و تدبر در آن پیش فرضها و پیش فهم ها نقش آفرین است . اعتقاد به عدم وصول به فهم نهایی از مهمترین مدعیاتی است که مبتنی بر دخالت پیش فرضها، پیش فهم ها، علایق و انتظارات مفسر و همچنین علوم و معارف عصری بر فهم و تفسیر متن است . دکتر مجتهد شبستری با اعتقاد به همین موضوع معتقد است قرائت ها به صورت امری واقعی و حقیقی متعدد و متفاوتند و در تفسیر متون نمیتوان به فهم نهایی نائل شد، اما آیت الله جوادی آملی با رد این مدعا معتقد است مفسر میتواند از پیش فهم ها و پیش فرضهای خود گذر کرده و به فهم نهایی دست یابد. وی بر آن است که علوم و معارف عصری بر تفسیر تاثیرگذار نیست ، اگرچه مفسران گاهی به اقتضای نیازهای زمانه به تفسیر میپردازند. این پژوهش به بررسی و نقد آراء دکتر مجتهد شبستری با تاکید بر آراء آیت الله جوادی آملی در خصوص تاثیریا عدم تاثیرپیش فرضها و پیش فهم ها بر فهم و تفسیر متون مقدس پرداخته است .
Machine summary:
دکتر مجتهد شبستری با اعتقاد به همین موضوع معتقد است قرائت ها به صورت امری واقعی و حقیقی متعدد و متفاوتند و در تفسیر متون نمیتوان به فهم نهایی نائل شد، اما آیت الله جوادی آملی با رد این مدعا معتقد است مفسر میتواند از پیش فهم ها و پیش فرضهای خود گذر کرده و به فهم نهایی دست یابد.
فرایند تفسیر و نیل به حقیقت و روش های آن هم مجتهد شبستری و هم جوادی آملی فرایند تفسیر متون را مرحله به مرحله و به صورت مراتبی می دانند و معتقدند که متن یک دفعه ویکباره تفسیر نمی شود، بلکه ممکن است هر دفعه مرتبه ای از مراتب آن برای مفسر آشکار شود، با این تفاوت که مجتهد شبستری قائل به فهم های عرضی است و بر این است که پیش دانسته ها و پیش فرض های مفسر در هر مرحله تغییر می کند.
اما مجتهد شبستری به همین امر بسنده نمی کند و می گوید پیش فهم ها و پیش فرض های مفسر با مراجعه به متون دینی تغییر می کنند و پس از این تغییر، مفسر دوباره به تفسیر متون می پردازد و در اینجاست که ممکن است فهمش با فهمی که قبلا از متون دینی داشته است ، متفاوت باشد و تفسیری غیر از تفسیر گذشته ارائه دهد.