Abstract:
در بسیاری از مکاتب ادبی چه سنّتی و چه نو، زبان به عنوان یکی از مه مترین عناصر شعر مورد بررسی
ناقدان قرار گرفته و می گیرد. اهمّیّت زبان در نقد ادبی، در مکتب فرمالیست روس و فرزند آن
ساختارگرایی، بیش از مکتب های دیگر است. پایه فکری این مکاتب بی شتر بر برجستگی متون ادبی و
غرابت و دوری آن از زبان عادّی و معمول است که به عنوان یکی از مهمترین و اساسی ترین شیو ه های
زیباسازی اثر و نفوذ در دل مخاطب بررسی می شود. یکی از راه های برجسته سازی متون ادبی، هنجار
گریزی است و یکی از راه های هنجارگریزی برای ایجاد زیبایی اثر ادبی ، باستان گرایی است. از میان
شاعران معاصر ایران، احمد شاملو از جمله کسانی است که یکی از اساسی ترین پایه های زبانی شعر خود را بر باستان گرایی نهاده است. از مشخّصه های اصلی شعر او، توجّه به متون گذشت ه به عنوان منبع بزرگ
زبانی برای برجسته سازی و... است. یکی از متن هایی که بسیاری از ناقدان و صاحب نظران به عنوان منبع
زبانی شعر شاملو مطرح می کنند، نثر شیوای تاریخ بیهقی است. در این مقاله سعی بر این است وجوه
شباهت های شعر شاملو با تاریخ بیهقی آشکار شود و این شباهت ها با استفاده از آرای فرمالیستی و
ساختارگرایی بررسی شود.
Machine summary:
شباهت های سبکی شعر شاملو و نثر تاریخ بیهقی * احمد خاتمی مصطفی ملک پائین ** چکیده در بسیاری از مکاتب ادبی چه سنتی و چه نو، زبان به عنوان یکی از مهم ترین عناصر شعر مورد بررسی ناقدان قرار گرفته و میگیرد.
و پاسخ به این پرسش ها ممکن شود: - شباهت های زبانی و ادبی شعر شاملو با تاریخ بیهقی در چه حوزه هایی است ؟ - شعر شاملو به سبب باستان گرایی و بیهقی گرایی زبانی از چه فوایدی برخوردار شده است ؟ - از منظر نقد فرمالیستی و ساختارگرایی ، کاربرد آرکائیک زبان شاملو چگونه است ؟ زبانشناسی و نقد ادبی منتقدان ادبی و زبان شناسان پیوسته بر سر این مسئله مجادله داشـته انـد کـه آیـا درسـت اسـت شیوه های زبان شناختی در بررسی ادبیات به کار گرفته شود یا نه ؟ تقریبا همه ی زبان شناسـان بـا اطمینان عقیده داشته اند که چنین کاری کاملا درست است ، اما به جـرأت مـی تـوان گفـت کـه منتقدان ادبی ، آن را برنتافته و با خشم با آن مخالفت کردهاند.
(شفیعیکدکنی،١٣٧٦: ٢٤) شباهت های زبانی شعر شاملو و نثر تاریخ بیهقی روشن شد که شاعر یا نویسنده با ایجاد غرابت در واج و اصوات کـلام بـه نـوعی هنجـارگریزی دست مییازد که کمک میکند اثر وی، از زبان معیار و عادی فاصله بگیرد و به زبـان ادبـی کـه یکی از گونه های ششگانه ی ارتباط است ، نزدیک شود.