Abstract:
این مقاله میکوشد آماری از مکتوبات عالمان و نویسندگان شیعی در زمینه موضوعات ارائه کند و سپس آنها را توصیف و تحلیل نماید.بر این پایه، در این مقاله پانزده اثر در موضوعات معرفی و توصیف شده است و در مقام تحلیل به دو پرسش، پاسخ داده شده است: یکی این که این آثار چگونه دستهبندی میشود و توسط چه جریانهای فکری تالیف شده است. در مقام پاسخ، این کتابها به سه گروه تقسیم شده و بیشترین تالیف توسط کسانی صورت گرفته که در جامعه سنتی شیعه چندان مقبولیت فکری ندارند و پرسش دوم، این که چرا تعداد آثار تالیفی شیعه در زمینه موضوعاتنگاری کمتر از اهل سنت است و نیز چرا از نظر زمانی دیرتر به این امر اقدام کردهاند. در مقام پاسخ، پنج عامل شامل: پالایش احادیث شیعه، قلت نزاعهای درون مذهبی، عدم انضمام احادیث ضعیف به احادیث موضوع، خود سانسوری فرهنگی و کمی عده و عده شیعیان گوشزد شده است.
Machine summary:
در مقام پاسخ، این کتابها به سه گروه تقسیم شده و بیشترین تألیف توسط کسانی صورت گرفته که در جامعه سنتی شیعه چندان مقبولیت فکری ندارند و پرسش دوم، این که چرا تعداد آثار تألیفی شیعه در زمینه موضوعاتنگاری کمتر از اهل سنت است و نیز چرا از نظر زمانی دیرتر به این امر اقدام کردهاند.
عناوین این کتابها به بیش از یکصد میرسد؛ کتابهایی مانند: اطراف احادیث کتاب المجروحین لابن حبان محمد طاهر مقدسی (448-507ق)، الاباطیل و المناکیر و المشاهیر جورقانی (470-543ق)، الموضوعات ابن جوزی (512-597ق)، موضوعات الصغانی (557-650ق)، المنار المنیف ابن قیم (691-751ق)، اللئالی المصنوعة سیوطی (845-911ق)، المصنوع فی معرفة الحدیث الموضوع ملا علی قاری (م1014ق)، سلسلة الاحادیث الضعیفه و الموضوعة ناصر الدین آلبانی (1332-1420ق).
در پانزده سال اخیر، با شکلگیری مراکز آموزشی حدیث و نیز نشر مجلههای ویژه حدیث، مقالهها و پایاننامههایی در حوزه جعل و وضع نگارش یافته است که در این جامع الشتات، ص818 - 819 و 823.
بازرگان حدیث شیخ المضیرة، أبو هریرة این کتاب تألیف محمود ابوریه از روشنفکران اهل سنت است که توسط محمد وحید گلپایگانی و با عنوان بازرگان حدیث به فارسی ترجمه شده و در سال 1343ش، در تهران توسط کتابفروشی محمدی به چاپ رسیده است.
نقد کتب حدیث این کتاب، چنان که نویسنده (سید مصطفی حسینی طباطبایی) در پایان مقدمه آورده، در 1421ق / 1379ش، نگاشته شده و ظاهرا، چاپ رسمی نشده است.
فصل چهارم نیز تلخیص کتاب الموضوعات فی الاخبار و الآثار اثر هاشم معروف نام خانوادگی شناسنامهای ایشان، سید ابو الفضل برقعی است که پیش از این به آثارش اشاره شد.