Abstract:
ابنعربی در تبیین چگونگی ارتباط میان نفس ناطقه انسانی، که هویت عقلی دارد، با بدن جسمانی، «مرتبه مثالی انسان» و «روح بخاری» را بهعنوان دو پل ارتباطی، که وظیفه وساطت میان نفس و بدن را به عهده دارند، مطرح میکند. در بحث روح بخاری، میان ابنعربی و فلاسفه، چندان اختلافی به چشم نمیخورد، اما اصل اثبات مرتبه مثالی برای انسان و تبیین نقش آن در ایجاد ارتباط میان نفس ناطقه و بدن مادی، از ابتکارات باارزش ابنعربی است. وی برای اشاره به مرتبه مثالی انسان، از تعابیر و اصطلاحاتی همچون «نفس حیوانی» و «روح حیوانی» استفاده میکند.این مقاله بر آن است که با تحقیق دربارة دیدگاه ابنعربی در مسئله رابطه نفس و بدن، گوشهای از نظریات عارفان را در این باب روشن سازد.
Machine summary:
"رابطة نفس و بدن بهواسطة روح بخاری همانطور که محقق قیصری در شرح فصوص اشاره میکند، بحث روح بخاری و وساطت آن میان نفس ناطقه و بدن، مورد توافق میان عرفا و حکماست و آنها در این مسئله اختلافی ندارند که روح مجرد انسانی، نمیتواند بدون وساطت روح بخاری، که لطیفترین بخش جسمانی بدن است، با بدن متکاثف مادی ارتباط برقرار کند.
به هر حال، ازآنجاکه این مسئله، نوپا بوده و قبل از ابنعربی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است، نباید از وی انتظار داشت که مسئله وساطت مرتبه مثالی میان نفس ناطقه و بدن مادی را به تفصیل و همراه با بررسی همه جوانب آن مطرح کرده باشد.
محقق قونوی، پس از تبیین چگونگی وساطت عالم مثال میان عالم ارواح و عالم اجسام، به این مطلب میپردازد که همان نقشی را که مرتبه مثالی در عالم کبیر به عهده دارد، مرتبه مثالی (بدن مثالی) هم در عالم صغیر انسانی به عهده میگیرد؛ به این معنا که ازآنجاییکه میان بدن مادی عنصری و روح مجرد، تناسبی وجود ندارد، برقراری ارتباط میان آن دو، متوقف است بر وجود برزخی که با هر دو طرف مناسبت داشته باشد تا بتواند واسطه روح، در رساندن تدبیر و مدد به بدن باشد.
تأکید بر این معنا که روح حیوانی، بهعنوان مرتبه مثالی در وجود انسان، وظیفة برقراری ارتباط میان نفس ناطقه و بدن جسمانی را به عهده دارد، میتوان در کلمات محقق قونوی به نحو صریحتر و واضحتری مشاهده کرد."