Abstract:
استمرار تجارب در معماری گذشته ایران، همواره به شکل سنتی وجود داشته است. حفظ و تداوم این سنت ها در راستای پاسخگویی به نیازهای جدید، پایه ای برای نوزایی آثار بدیع و در عین حال مورد پذیرش جامعه بود. پل های تاریخی اصفهان، نمونه ای از تکوین و تکامل چنین روندی است که در دوره صفویه به اوج شکوفایی رسید این شکوفایی که با مرمت پل های گذشته و احداث پل های جدید همراه بود، به دلیل رونق تجارت، پایتختی اصفهان و گسترش شهر به سمت رودخانه زاینده رود ایجاد شد. در میان این پل ها، پل خواجو دارای کالبد متفاوتی نسبت به دیگر پل های اصفهان است که به همین دلیل در این پژوهش به آن توجه ویژه شده است. سوالات اصلی نیز پیرامون چگونگی شکل گیری این پل (خواجو) با توجه به تجربیات و ایده های رایج در پل های منطقه شکل گرفت. برای پاسخگویی بهتر با نگاه به سه معیار کارکرد، کالبد و سازه، سنت های موثر و چگونگی تداوم آنها در شکل گیری پل خواجو شناسایی شدند. باید توجه داشت که تحولات جوامع انسانی و توجه بیش از حد به جابه جایی سواره در دهه های اخیر، سبب افت کیفیت فضایی پل شده و مفهوم پل را به عامل ارتباط دهنده دو نقطه تقلیل داده است. به همین دلیل، مناسب است که با توجه به نمونه های گذشته، در کنار توجه به ساختار سازه ای پل های جدید، به نقش و مفهوم پیاده نیز توجه شود. این پژوهش که براساس مطالعات تطبیقی و به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام پذیرفته، نشان می دهد، آن چه سبب ارزش پل خواجو شده، نگاهی است که به انسان پیاده دارد؛ انسانی که راه می رود، تفکر و تماشا می کند، می شنود، می آساید و به تفریح می پردازد. کالبد این پل، به همه این نیازها پاسخ داده و شرایط مناسبی را برای بروز آنها فراهم آورده است. از آن جا که امروزه بیش از گذشته، نیاز به چنین تفکری در طراحی وجود دارد؛ تجربه پل خواجو احتمالا می تواند در طراحی پل ها و دیگر بناهای معماری موثر واقع شود.
Machine summary:
"ویژگیهای بررسی شده پلهای تاریخی اصفهان شهرستان مارنان الله وردیخان جویی خواجو کارکرد عبور ارتباط با شهرها (روستاها)ی دیگر × - × × × ارتباط اقلیتهای مذهبی با شهر - × - - × تعریف ابتدا و انتهای مسیر گذرنده - - × × × وجود چهار باغ در دو سوی بنا - - × - × آب بند (افزایش سطح آب/ تقویت ذخایر زیر زمینی) - - - - × بهره از نیروی آب (آسیاب آبی/ کشاورزی و مادیها) - × - × × آب رسانی - - - - × دروازه شهر × - × × × فضا (توجه به حضور انسان) خدمات ویژه × × × × × تفرجگاه - - × - × کالبد هندسی و منظم - × × × × دارای تقسیمات در سطح عبور پیاده × × × - × تأکید به نقاط ابتدا یا انتها و یا هر دو بنا × - × - × ایجاد بنای دو طبقه - - × - × اهمیت مرکز بنا - - × - × وجود نمایی متخلخل (به سبب وجود رواقهای کناری) - - × - × شکست خط آسمان × - - - × استفاده از تزیینات کاشی - - × - × شالوده سنگی و قرارگیری بنای آجری بر روی آن × × × × × سازه پی به صورت شمعی نامشخص × × نامشخ ص × دارای آببر مدور - - - × × دارای آ ببر مثلثی در جهت جریان آب - - × × × دارای پشت بند - - × - × دارای تاق در میان جرز - - × - × فشار بر تاق زیرین به کمک دیوار گذرگاه بالایی - - × - × عریض شدن سطح بستر - - - - × تنوع کالبدی در مرکز تکامل یافت."