Abstract:
زیارت جامعه کبیره از مهمترین متون معرفتی رسیده از سوی معصومین( است. این زیارت به اعتقاد بسیاری از عالمان و حدیث شناسان از سند صحیح برخوردار است. زیارت جامعه کبیره در توحید ذاتی و افعالی و مراتب آنها انطباق و هماهنگی کامل با قرآنکریم دارد و میتوان گفت که روح توحید بر همه عبارتهای این زیارت حاکم است. از اینرو اشکالاتی که متناظر با برخی از عبارتها مبنی بر ناسازگاری با قرآنکریم و توحید افعالی باریتعالی مطرح شدهاند، وارد نیستند.
Ziyārat al-Jāmi‘a al-Kabīra is one of the most important epistemic texts related from the Infallible Imams (A.S.). According to many scholars and experts of ḥadīth، this ziyārat enjoys a sound chain of transmission (sanad). Ziyārat al-Jāmi‘a al-Kabīra is fully concordant and compatible with the Holy Qur’ān and it can be said that the quintessence of tawḥīd governs over all the phrases of this ziyārat. Thus، the objections raised concerning some phrases depicted as incompatible with the Holy Qur’ān and the unity of Divine Actions of the Supreme Creator، are invalid.
Machine summary:
زیارت جامعه کبیره در توحید ذاتی و افعالی و مراتب آنها انطباق و هماهنگی کامل با قرآنکریم دارد و میتوان گفت که روح توحید بر همه عبارتهای این زیارت حاکم است.
برخی از مهمترین مصادری که این زیارت را نقل کردهاند از این قرارند: شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج2، ص 609 و همو، عیون اخبار الرضا(، ج2، ص 305؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج6، ص 95؛ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج99، ص 127؛ حسن بن سلیمان الحلی، المحتضر، ص 215؛ بروجردی، محمد حسین، جامع احادیث الشیعه، ج12، ص 298 و بسیاری از عالمان دیگر.
از توجه در آیات قرآنکریم میتوان دریافت که مهمترین اصل در دینداری، پذیرش کامل در زمینه سازگاری زیارت جامعه با قرآنکریم رویکرد حداکثری مبنای عمل قرار گرفته است؛ یعنی برای اثبات درستی علاوه بر اثبات عدم مخالفت با قرآن، اثبات موافقت نیز لازم است.
بر این اصل در بخشهای دیگر زیارت نیز تأکید شده است: در یکجا به یگانگی و بیمانندی خداوند شهادت داده میشود: «اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له کما شهد الله لنفسه...
در این مرتبه از توحید که به فرموده علامه طباطبایی اصل و اساس مراتب دیگر توحید افعالی است سخن در این است که همه موجودات از او هستی گرفتهاند و هیچ موجودی چیزی را از در این آیات نیز خالقیت باریتعالی مطرح شده است: زمر/62، یونس/62 و طه/50.
با توجه به این مطالب میتوان گفت که توحید افعالی نمود آشکاری در زیارت جامعه دارد، به گونهای که در همۀ عبارتها، خداوند اصل و محور همه امور معرفی شده است.