Abstract:
آلودگی هوا به عنوان یکی از مهم ترین مخاطرات فناوری عصر حاضرمی باشد. از آنجاییکه کلانشهر مشهد با این بحران شهری مواجه است، هدف مطالعه حاضر شناسایی الگوهای جوی موثر بر آلودگی هوای شهر مشهد طی دوره آماری 1389-1386می باشد. سوال پژوهش این است که آیا سامانه های جوی که وارد شهر مشهد می شوند در تشدید آلودگی هوا تاثیر گذارند؟ برای شناسایی الگوهای موثر در ایجاد آلودگی در روز دو آلاینده مونوکسیدکربن (CO) و مواد معلق (PM10) در نیمه سرد سال، داده های روزانه فشار سطح دریا (SLP) و 500 هکتوپاسکال به کار گرفته شد.همچنین از روش های چندمتغیره، تحلیل مولفه اصلی(PCA) و خوشه بندی(CL) استفاده شد و این روزها در 5 گروه قرار گرفت و برای هر گروه ، نقشه-های مرکب از داده های سطح متوسط دریا (SLP) و 500 هکتوپاسکال تهیه و تفسیر همدید گردید. نتایج نشان داد وجود ناوه در اطراف دریاچه آرال، موجب ریزش هوای سرد به شمال شرق ایران شده و در سطح زمین موجب قوی تر شدن پرفشار سیبری گردیده،از طرفی استقرار یک سامانه پرفشار در غرب ایران موجب ورود جریانات شمال غربی شده ، که این الگوهای فشار موجب کاهش شدید دما و پایداری هوا، تراکم غلظت آلاینده ها در شهر مشهد شده است. همچنین وجود کم فشارها ، باعث ناپایداری و انتقال ذرات گردوغبار از بیابان های ترکمنستان به شهر مشهد شده اند.
Machine summary:
سوال پژوهش این است که آیا سـامانه هـای جوی که وارد شهر مشهد می شوند در تشدید آلودگی هوا تاثیر گذارند؟ برای شناسایی الگوهای مـوثر در ایجاد آلودگی در روز دو آلاینده مونوکسیدکربن (CO) و مواد معلـق (PM١٠) در نیمـه سـرد سـال ، داده های روزانه فشار سطح دریا (SLP) و ٥٠٠ هکتوپاسکال به کار گرفته شـد.
نتایج نشان داد وجود ناوه در اطراف دریاچه آرال ، موجب ریـزش هـوای سرد به شمال شرق ایران شده و در سطح زمین موجب قوی تر شدن پرفشار سیبری گردیـده ،از طرفـی استقرار یک سامانه پرفشار در غرب ایران موجب ورود جریانات شمال غربی شده ، که ایـن الگوهـای فشار موجب کاهش شدید دما و پایداری هوا، تراکم غلظت آلاینده هـا در شـهر مشـهد شـده اسـت .
هم زمان با آن در سطح زمین ، پرفشار قوی در شمال دریاچه آرال و دریای مازندران مشاهده می شود که زبانه های این پرفشار سرد به شمال ایران گسترش یافته است و خط هم فشار ١٠٠٩ هکتوپاسکال بر روی شهر مشهد قرارگرفته است .
این شرایط همدیدی در سطوح بالا و سطح زمین ، ورود توده های هوای گـرد و غبار از بیابان های آسیای مرکزی در غرب کم فشار به شمال شرق ایران را به همراه داشته که بر میزان ذرات گرد و غبار در شهر مشهد افزوده است و آلودگی هوا را پدیدآورده است .
Synoptic and local scale atmospheric circulation associated with air pollution episodes in an urban Mediterranean area.