Abstract:
ترکیب «نور الله» در آیات قرآن کریم، تنها در آیه 32 سوره توبه و 8 سوره صف به کار رفته است. این مقاله در صدد بررسی مفهوم نور الله با محوریت آیه 8 سوره صف است. تعبیر نور الله، نشان دهنده امر مهمی است که خداوند فرموده با وجود عناد و کراهت دشمنان، آن را تمام میکند. نور الله در زمانهای مختلف مورد استناد ائمه قرار گرفته است. اضافه نور به الله از باب تخصیص است و نور الله مفهوم کلی و قابل صدق بر کثیرین دارد، ازاینرو مفسران در معنا و تفسیر آن، مفاهیمی مانند: ایمان، اسلام، دین، قرآن، معجزات، نفس و شان رسول الله، ولایت و امامت ائمه را بیان داشتهاند
Machine summary:
با اين همه، مسئله ديگر آنکه برخي از امامان معصوم^ در مواردي به اين آيه شريفه استناد کردهاند، بهعنوان نمونه، امام صادق× هنگام دفن فرزندش اسماعيل، به موسي بن جعفر× اشاره و آيه هشتم سوره مبارکه صف را تلاوت مينمايد (مازندراني، 1379: 1 / 267)، نيز از محمودي روايت است که امام حسن عسکري× در زندان معتمد، بر ديوار محبس آيه هشتم سوره مبارکه صف را نوشت (مسعودي، 1384: 255) از اينرو سؤال اين است که مقصود از نور الله چيست؟ و دليل استناد معصومين^، ـ ازجمله امام عسکري× ـ به اين آيه شريفه چه بوده است؟ مفسران شيعه و اهلسنت درباره تفسير آيه مذکور، اختلاف نظر داشته و ديدگاههاي مختلفي را مطرح کردهاند؛ در اين نوشتار، بخشي از آنها مورد بررسي و تحليل قرار ميگيرد.
شيخ طوسي خاموش کردن نور خدا را، از بين بردن نور اسلام، با استفاده از سخنان فاسد که به سبب ظلم بسيار به وجود آمده، ميداند «يريدون اذهاب نور الإسلام بفاسد الکلام الذي يجري مجرى تراکم الظلام» و «والله متم نوره» را بهمعناي تمام کردن نور اسلام دانسته و ميگويد به غايت و نهايت ميرسد، هرچند که کفار کراهت داشته باشند (طوسي، بيتا: 9 / 594)؛ چنانکه طبرسي نيز بيان ميدارد «يريدون ذم الإسلام ليطفئوا نورالله»؛ يعني اراده کردهاند با مذمت و بدگويي درباره اسلام، نور خدا را خاموش کنند ولي خداوند نورش را (که همان اسلام است) تمام ميکند.