Abstract:
باورهای افراد در خصوص دانش و دانستن (باورهای معرفتی) در آموزش آنان نقش دارد و عوامل مختلفی بر شکل گیری و توسعه این باورها اثرگذارند. هدف این پژوهش بررسی ابعاد و سطوح باورهای معرفتی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد بر حسب متغیرهای جنسیت، حوزه تحصیلی و دوره تحصیلی بود. این تحقیق کاربردی و از نظر روش پیمایشی و از نظر نوع توصیفی بود. 364 نفر از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی در سال تحصیلی90-1389 انتخاب شدند و پرسشنامه «فهرست باورهای معرفتی» را تکمیل کردند. روایی این پرسشنامه بر حسب نظر متخصصان تایید شد. پایایی این پرسشنامه هم بر اساس ضریب آلفای کرونباخ برابر 79/0 بود. از روشهای آمار توصیفی و تحلیلی برای تلخیص داده ها و آزمون فرضیه ها استفاده شد. یافته ها مبین تفاوت معنادار در ابعاد مختلف باورهای معرفتی دانشجویان با همدیگر، تفاوت معنادار بین باورهای معرفتی آنان برحسب متغیرهای جنسیت و رشته تحصیلی و تفاوت معنادار در سطوح این باورها بود. نظام آموزش عالی باید با اتخاذ روشهای یادگیری فعال، باورهای معرفتی را در ساختار برنامه های درسی دانشگاهی وارد و این باورها را در فراگیران تقویت کند.
Machine summary:
با توجه به معدود بودن پژوهشهاي انجام شده در داخل کشور در خصوص اثرگذاري متغيرهاي زمينه اي بر باورهاي معرفتي دانشجويان و به ويژه نبود پژوهشي براي مقايسۀ سطوح اين باورها و طرز توسعۀ آنها، به ويژه با توجه به افزايش ميزان تحصيلات فراگيران در مقاطع مختلف تحصيلات دانشگاهي ، رابطۀ اين باورها با چنين متغيرهاي زمينه اي همچنان نامکشوف است .
شومر مطالعات خود را روي آزمودنيهاي دانش آموز نيز اجرا کرد تا پايايي و روايي مدل و پرسشنامۀ باورهاي معرفت شناختي مد نظر خود را آزمون و شکل گيري اين باورها را بيش از پيش بررسي کند ,Bajaj &Schommer, Calvert, Garigleietti ;١٩٩٣ ,Schommer) .
پژوهشهاي معددود انجام شده در داخل کشور در موضوع باورهاي معرفتي فراگيران عمدتا بر بررسي فراگيران دانش آموز (٢٠٠١ ,Mohammadi ;٢٠٠٨ ,Latifian &Seif, Razavieh ) محدود بوده است و بررسيهاي انجام شده در خصوص تحول باورهاي معرفتي آزمودنيهاي دانشجو مربوط به پژوهش شعباني ورکي و حسين قليزاده ,Hosseingholi-zadeh &Shabani-varaki ) (٢٠٠٧ در باره دانشجويان کارشناسي رشته هاي علوم انساني در دانشگاه فردوسي مشهد و نيز پژوهش مرزوقي، فولادچنگ و شمشيري (٢٠٠٨ ,Shemshiry &Marzooghi, Fouladchang ) در خصوص دانشجويان کارشناسي در دانشگاه شيراز است .
توانايي برآورد بعد مربوط به منبع دانش که در پرسشنامۀ باورهاي معرفت شناختي شومر قابل تعيين و اندازه گيري نبوده است ، ميتواند نقش اين عامل را در زمينه هاي مختلف مطالعاتي نشان دهد (١٩٩٥ ,Bendixen &Schraw, Dunkle ).
به هرحال ، مطالعۀ وابستگي باورهاي معرفتي به رشتۀ علمي پرمناقشه بوده و نتايج متفاوتي داشته است & Jehng, Johnson) Anderson, 1993; Schommer & Walker, 1995; Paulsen & Wells, 1998; .