Abstract:
ضربالمثل، یکی از گونههای مهّم فرهنگ مردم (فولکلور) و ادبیّات شفاهی است. قوم بختیاری؛ با تاریخ، فرهنگ و ادبیات خویش، در عرصههای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی برای ایرانشناسان و شرقشناسان از جنبههای مختلف شناخته شده است. بسیاری از محققان و ایرانشناسان نامدار، آثار معتبری، را درباره بختیاریها نوشتهاند. با توجّه به اهمیّت گونه ادبی ضربالمثل در فرهنگ بختیاریها، این نوشتار به این حوزه اختصاص دارد. در این گفتار پس از معرفی اجمالی جامعه مورد پژوهش از دیدگاه فرهنگی و اجتماعی، به روش سیر تاریخی (کرونولوژی) به آثار گردآوریشده ضربالمثلهای بختیاری توجه خواهد شد، سپس منابع و پژوهشهای این گونه از ادبیات عامّه، مورد نقد و تحلیل متنشناسی قرار خواهد گرفت
Machine summary:
"داوری در اثر خود بدون ترتیب الفبایی ابتدا معنای فارسی امثال و سپس با استفاده از حروف لاتین متن ضربالمثل بختیاری را همراه با گویش آنها آورده است.
اگرچه این اثر مجموعهای از تاریخ، آداب، رسوم، ادبیات، معرفی شاعران محلی و واژگان بختیاری بود، ولی بالغ بر دویستوهشت ضربالمثل با همان شیوه مرسوم (متن، آوانگاشت، برگردان فارسی و کاربرد) در آن ارائه گردید.
نکته قابل توجه و مهم در اثر کیانی پیشگفتار ارزنده آن درباره قوم بختیاری، جغرافیا و مسائل دیگر است، اما عیب پژوهش او چون آثار داوری و کریمی، نداشتن توضیحی درباره مثل، ساختار و ریخت ضربالمثلهای شفاهی و مکتوب بختیاری است (رک.
این اثر نیز یک کتاب مستقل در مورد مثلها نیست، اما جمعآوری واریانتگونه الیگودرزی مثلهای بختیاری در آن قابل توجه است.
متن ضربالمثلها که در بخشی پیش از این در “فصلنامه ذخایر انقلاب” چاپ شده بود به زبان شفاهی مردم نزدیکتر است، هرچند که کاربرد برخی از متنها نوشته نشده است (کریمی، 1374: 91-88، 75).
در این کتاب، در کنار مباحث نقد و بررسی آثار فولکلور بختیاری، برخی گونههای رایج این قوم نیز معرفی شدهاند، از جمله در شماره نخست، دوازده ضربالمثل گویشی با برگردان فارسی (بدون آوانگاشت) ارائه شده است.
اگرچه رویکرد اصلی کتاب، بررسی تاریخی این ایل است، اما محقق در پایان کتاب حدود دویستوچهل ضربالمثل بختیاری را با برگردان فارسی آنها ذکر نموده است.
دو متن “معرفی کتاب امثال و حکم بختیاری “اثر اقبال صالحی (قنبری، 1385 ب: 166-163) و “پژوهشی ارجمند در ادبیات شفاهی “اثر محمد جعفری قنواتی (همان: 172-167) نقد نخستین اثر نگارنده است که در این کتاب درج گردید."