Abstract:
پیامبری و پیامبران، یکی از برجسته ترین حوزههای معنایی مشترک قرآن و کتـابمقـدس است . مقالة حاضر، که به دنبال بررسی معنی و کاربرد دو واژة کلیدی این حوزه؛ یعنی «نبـی » و «رسـول» است ، با نگاهی به کمبودهای ناشی از بسنده نمودن به بررسی های درونمتنی ، یافتن پاسخ شایـسته بـرای این پرسش را، به بررسی تاریخی و تطبیقی مفهوم و مصداق «نبی » و «رسول» در کتابمقدس نیز نیازمند می داند. بدین ترتیب ، این مقاله نشان می دهد؛ دو اصطلاح تخصصی «نبی » و «رسول»، بـسی پـیش تـر از قرآن، در دیگر متون مقدس ادیان ابراهیمی نیز در معانی و کاربردهایی همانند با قرآن، به کار رفته انـد، و معنی و کاربرد قرآی آنها نیز در همین راستاست . این پژوهش ، افـزون بـر همـاهنگی معنـی و کـاربرد واژگان یادشده در کتابمقدس و قرآن؛ گسترش مفهومی و مصداقی این حوزة معنایی در قرآن نسبت به کتابمقدس را نیز نشان می دهد.
Machine summary:
در کاربرد همگانی ؛ نبـی ، کـسی اسـت کـه ازسـوی دیگـری سـخن ________________________________________________________________ ١ گرچه وی، دیدن را نیز دارای درجات و مراتبی می داند، و برای نمونه ؛ ابـراهیم (ع)(کـه فرسـتادگان خـدا را چـون انـسان می بیند) را نسبت به لوط(ع)(که ایشان را چون فرشتگان می بیند)، از جایگاه نبوتی بالاتری برخوردار می داند(ابن میمـون، همان، ج٢، ص٤٧).
٤ با این همه ؛ بسندهنمودن به عنصر گفتگو با خـدا، بـرای تعریـف نبـی در عهدقدیم ، درست نیست ؛ زیرا دستگاه اندیشة یهودی، دست کم داوران بنی اسرائیل ٥ را نیز از چنـین ویژگی ای برخوردار می داند،٦ اما آنان را از انبیا؛ به معنی ویژة آن، به شمار نمی آورد.
٩و١٠ با این همه ؛ چون خدا، نبی را پیش از هر ________________________________________________________________ ١ برای نمونه ، نک: کتاب نخست سموئیل ، باب١٠، آیات٥و٦ و باب١٩، آیة ٢٤؛ کتاب دوم پادشاهان، باب٣، آیة ١٥.
١٠ ویلیام مونتگمری وات(١٣٧٣)، برخورد آرای مسلمانان و مسیحیان؛ تفاهمات و سوءتفاهمات، ترجمة محمدحسین آریـا، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی ، ص٢٢؛ Coogan Metzger & Michael Bruce(Edited by)(1993), The Oxford Companion to the Bible, New York: Oxford University Press, p.
٩ گرچه در بخش هایی از عهدقدیم (برای نمونه : کتاب اعداد؛ باب٢٠، آیة ١٤؛ یوشع ، باب٦، آیة ٢٥ و باب٧، آیة ٢٢؛ کتاب دوم سموئیل ؛ باب١٣، آیة ١٤)، به رسولان موسی (ع)، یوشع (ع) و داود(ع) نیز اشاره می شود؛ اما این رسولان دارای کارکرد ویژهای ← بزرگترین فرستادة الهی در عهدقدیم است .