Abstract:
هدف اصلی این مقاله شناسایی و پهنه بندی محدوده شهر تبریز از نظر میزان آسیب پذیری در مقابل خطر زمین لرزه است. تحقیق حاضر از نظر نوع جز تحقیقات کاربردی- توسعه ای و از نظر روش جز تحقیقات توصیفی- تحلیلی است. در این راستا ابتدا با استفاده از نظریات کارشناسان رشته های مرتبط با زلزله و رویکردی جامع و سیستمی ۱۵ معیار طبیعی و انسان ساخت موثر در میزان آسیب پذیری شهر در مقابل خطر زمین لرزه شناسایی شد. سپس با استفاده از توابع تحلیلی نرم افزار AacGIS و مدلهای وزن دهی معیار، تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و شاخص همپوشانی (OI) و تلفیق این دو مدل و همپوشانی لایههایی که منتج از معیارهای موثر در میزان آسیب پذیری بودهاند، نقشه نهایی پهنه بندی آسیب پذیری شهر در مقابل خطر زمین لرزه بر اساس دو مدل ذکر شده استخراج شد. نتایج دو مدل، شباهت زیادی با هم داشتند؛ با این تفاوت که نواحی با خطر بسیار بالا در مدل تحلیل سلسله مراتبی پراکندگی بیشتری نسبت به مدل شاخص همپوشانی داشته و بیشتر قسمتهای شهر در مدل شاخص همپوشانی در پهنه های خطر متوسط قرار گرفتند. در یک نتیجه گیری کلی میتوان گفت شهر تبریز از نظر خطر زمین لرزه وضعیت مطلوبی نداشته و بیشتر قسمتهای پر تراکم شهری، بخصوص قسمتهای شمالی و مرکزی شهر، در پهنه های آسیب پذیری و خطر بسیار بالا و بالا قرار دارند.
This articles aims to identify and zone of Tabriz district level of vulnerability to earthquake danger. This research is applied and development and it is descriptive and analytical research. For doing so، at first، fifteen effective natural and human made criteria in urban vulnerability to earthquake danger were identified according to experts viewpoints of fields related to earthquake and comprehensive and systemic approach. Then the final map was prepared by using analytical functions of ARC GIS software and scale weighting models، AHP and OI and combination of both models and layers resulted from effective factors. The final map shows vulnerable zones. The results of the models were similar based on OI. According to OI model، most parts of the city are in middle zone. It can be concluded that Tabriz has inappropriate situation from earthquake view point and most of the high crowded parts especially north and central parts are in very high and high vulnerable zones.