Abstract:
ریال ایران در حال حاضر در رده ضعیف ترین واحدهای پولی دنیاست. بر این اساس اهمیت موضوع اصلاح پولی و تغییر واحد پول ملی کشور را به خوبی روشن میسازد. در این مقاله ضمن مرور تجربه سایر کشورها، مبانی نظری و الزامات تغییر واحد پول، هزینه های اجرای این طرح با آنالیز کلیه اجزای آن (مانند هزینه های تولید اسکناس و مسکوک، هزینه های نگهداری، رسیدگی، ابطال و امحای اسکناس، تغییر نرمافزارهای مالی، حسابداری شرکتها و دفاتر مالی و...) محاسبه شده و عوامل تعیینکننده موفقیت اصلاحات پولی با استفاده از یک الگوی اقتصادسنجی فضایی مبتنیبر رویکرد بیز مورد ارزیابی قرار میگیرد. هزینه های ناخالص تغییر واحد پول حدود 2000 میلیارد تومان معادل 37/0 درصد تولید ناخالص داخلی یا 4/1 درصد بودجه عمومی کشور در سال 1391 برآورد میشود. نتایج حاصله نشان میدهد اصلاح واحد پول تنها درصورتیکه در بستر وسیعتری به نام اصلاحات پولی اجرا شود نتایج مورد انتظار را بهویژه در کاهش انتظارات تورمی خواهد داشت. اعتبار سیاست هایی همچون استقلال بانک مرکزی، رژیم نرخهای ارز ثابت، سازوکارهایی به منظور محدود نگه داشتن کسری بودجه دولت و بازگشت اعتماد فعالین اقتصادی به پول ملی از جمله مهمترین این پیش شرط هاست.
The third pillar of Plan on Economic Evolution، called «National Currency Valuation System Reform» clarifies the importance of dropping zeros and changing national currency. This paper reviews similar experiences in other countries and calculates total cost of currency reform in Iran by analyzing banknotes and coin production، processing and destruction cost، software change in financial institutions and so on. The cost of reform in national currency is estimated about 2000 billion Tomans - almost equivalent to 37 percent of GNP or 1. 4 percent of public budget in 1391. Results in this paper show that national currency reform will succeed if it is implemented in a large context called monetary reforms، which in turn will decrease the inflation expectations. Factors such as an independent central bank، proper exchange rate regimes and decreasing government budget deficit are crucial for the success of currency reform.
Machine summary:
اعتبار سیاست هایی همچون استقلال بانک مرکزی، رژیم نرخ های ارز ثابت ، سازوکارهایی به منظور محدود نگه داشتن کسری بودجه دولت و بازگشت اعتماد فعالین اقتصادی به پول ملی از جمله مهم ترین این پیش شرط هاست .
در این مقاله قصد داریم ضمن تبیین مبانی نظری و ارزیابی برنامه های اصلاح پولی در برخی کشورها، هزینه های ناخالص اجرای طرح اصلاح واحد پولی را در ایران محاسبه کرده و مهم ترین عوامل موفقیت این برنامه در سایر کشورها را با استفاده از یک الگوی اقتصادسنجی فضایی مبتنیبر رویکرد بیز ارزیابی کنیم .
روند اصلاح واحد پول در ترکیه (رجوع شود به تصویر صفحه) در برنامه اصلاحات واحد پول ترکیه : ـ اسکناس های ETL تا ابتدای سال ٢٠١٦ در شعب خاصی از بانک ها قابل تعویض بوده و بعد از آن فاقد اعتبار خواهند بود.
اگر به دلایل مختلف به خصوص تورم خزنده (مزمن ) در طول سال های متمادی ارزش واحد پول در مقابل سایر ارزهای دنیا کاهش یابد، اعتماد عمومی داخلی و بین المللی به پول ملی از بین خواهد رفت و این عامل در برخی کشورها به عنوان عنصر تحریک کننده اصلاح پولی مطرح بوده است .
ضرب سکه جدید (جایگزین ) از مزایای طرح تغییر ارزش پول ملی گسترش استفاده از سکه در مبادلات روزمره میباشد چون دوام سکه بیشتر از اسکناس است این مسئله باعث کاهش هزینه های بلندمدت تولید اسکناس و مسکوک خواهد شد.
لذا به نظر میرسد که استقلال بانک مرکزی بیش ترین اهمیت را در موفقیت اصلاحات در دوره های مورد بررسی داشته است به طوریکه این عامل موجب کاهش نرخ 1.