Abstract:
در این نوشتار، روایات عصمت که در کتب معتبر حدیثی شیعه، هم چون «الکافی، معانی الاخبار، الخصال و کفایه الاثر» وجود دارند، مورد بررسی سندی متنی قرار گرفته و مشخص شده است که مهمترین مستند عصمت امامان علیهم السلام، وجود نصوص قرآنی و روایاتی است که در میان امامیه بر آنها اتفاق نظر وجود دارد و از آنجا که هدف اصلی، بررسی روایاتی است که لفظ «عصمت» در آنها به کار رفته، با بررسی انجام گرفته، این روایات حدودا، 47 حدیث است که با حذف احادیث تکراری، نزدیک به پانزده حدیث میرسد. در حالت کلی میتوان گفت وضعیت راویان، بر مبنای آراء رجالیون شیعه در بیشتر سلسله سند روایات عصمت، افراد موثق قرار گرفتهاند و البته اندکی از آنان نیز طبق گفتههای رجالیان موثق نیستند؛ ولی درصدی از این راویان مجهول، افرادی هستند که در سلسله سند روایات «کامل الزیارات» قرار گرفتهاند و از آنجا که ابن قولویه، در مقدمه این کتاب، همه راویان این کتاب را ثقه، معرفی کرده است، میتوان برای این افراد، درجهای از وثاقت قائل شد. در بین این روایات، اکثر روایات از نوع احادیث معنعن هستند که احادیث صحیح، حسن و موثق را شامل میشود. بررسی محتوایی این روایات، بیانگر آن است که محور غالب این احادیث، فضائل و صفاتی است که ضرورت دارد فرد معصوم حائز آن باشد، از جمله این صفات: معصوم از گناهان، امین خدا بودن، مطهر از ذنوب و عیوب و ...است. با بررسیهای انجام شده ثابت شده است که این صفات به امامان معصوم اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله اختصاص دارد.
Machine summary:
"سعید بن مسیب: وی أبو محمد مخزومی، از اصحاب امام سجاد علیه السلام و ثقه است،118 بنابر آنچه گفته شد، باید گفت که هر چند سند حدیث به جهت وجود افراد مجهول، ضعیف است؛ ولی مضمونی شبیه به این حدیث در کتب روایی ذکر شده119 که اکثر راویان آن ثقهاند؛ بنابراین میتوان این حدیث را حداقل، در شمار احادیث «حسن» به شمار آورد.
بنابراین در یک نگاه کلی باید چنین گفت: اولا: درصدی از راویان احادیث «عصمت» که در این کتب چهارگانه حدیثی راجع به امامان علیهم السلام آمده، هر چند مجهولاند؛ ولی حداقل ذم صریحی درباره آنان نیامده؛ ثانیا: اکثر راویان این احادیث افراد ثقه و عینی هستند که مورد وثوق رجالیون شیعه هستند؛ ثالثا: هر چه در مورد راویان این احادیث به معصوم نزدیکتر میشویم، افراد بیشتری در سلسله سند مورد وثوق تر نمایان میشوند؛ رابعا: از آن جا که برخی از راویان مجهول در سلسله اسناد «کامل الزیارات» قرار دارند و از آن جا که در این کتاب بنا بر گفته «ابن قولویه» در مقدمه،130 از ثقات نقل شده، میتوان برای آن راویان، درجهای از وثاقت قائل شد؛ خامسا: این معیارها به ویژه از منظر عالمان متقدم در ارزیابی صحت احادیث کافی نبوده و به عبارت دیگر اطمینان به صدور حدیث، از معصوم معیار صحت احادیث است."