Abstract:
بدیعالزمان فروزانفر که در جایگاه یکی از برجستهترین محققان و استادان زبان و ادبیات فارسی به عنوان پژوهشگر بیملال آثار مولانا جلالالدین رومی شناخته شده است، بخشی از مطالعات خود را به نقد ادبی اختصاص داده بود و بیهیچ گزافهای باید او را از پیشگامان نقد ادبی در ادبیات معاصر فارسی به شمار آورد. در میان این آثار، کتاب سخن و سخنوران دارای ارزش و اعتبار خاصی است و با توجه به آن که اثر مذکور نخستین پژوهش مدون دانشگاهی در تحلیل انتقادی شعر کهن فارسی و به اعتباری اولین تاریخ ادبیات تحلیلی و انتقادی در زبان فارسی به شمار میرود، پرداختن به ارزشهای انتقادی آن میتواند بخشی از تاریخ نقد ادبی در ایران را ترسیم کند. این اثر که آمیزهای از پژوهش و ذوق ادبی را در خود جمع دارد، نشان میدهد که چگونه استاد زنده یاد ما در حالی که هنوز بسیاری از آثار شعری و دیوانهای کهن تنها به شکل نسخ خطی قابل استفاده بود و بسیاری از معاصرانش کار نقد را با مباحث خشک لغوی و انشاپردازی در آمیخته بودند، بابی تازه در برابر مشتاقان و محققان ادبیات فارسی گشود و ذهن آنان را به ضرورت تصحیح و چاپ انتقادی این آثار متوجه ساخت. شکل انتخاب شاعران مورد بحث در سخن و سخنوران، به عنوان شاعران صاحب سبک و جریان ساز و گزینش نمونههایی از سرودههای آنان در این اثر، سبب شد تا سخن و سخنوران را نخستین نمونه گزیدهپردازی در ادبیات فارسی نیز به شمار آورند. در نهایت، باید پذیرفت که این اثر ارجمند از نخستین سرمشقهای بررسی انتقادی در شعر کهن فارسی و الگویی برای نسل بعد بوده است.
Professor Badiolzaman Foruzanfar is considered to be one of the great researchers in the field of Molana jala ledineroumi : part of his research is related to the literary critisicm which has put him as a pioneer in this area .
His book ‘words and eloquents، has’ special prestige in the literary criticism. This book is one of the first academic formulated book in Farsi . Paying attention to the critique values of this book can reveal some of the histroricel background in the field of literary criticism in Iran. The book contains both researches and literary talent . This work shows how professor made use of old manuscript verses Divan at hand to open up new horizon for the researchers enthusiasts. This book written at a time when the literary critisicm was filled with wordy explanation and composithion like style . Foruzanfar in his book focus the attention of researchers to the need for the revision and critical publicathion of the old Divans . Selection of poets in the ‘words and eloquents’ as classical poets and movement – makers in the history put this book as one of the first selected books in the Persian literatures . Finally ، it should be mentioned that this book is one of the first literary critisicms in the Persian literature .