Abstract:
متصدیان حمل ونقل مطابق مقررات بـین المللـی و مقـررات داخلـی در مـوارد مختلـف از مسئولیت معاف میباشند که از جمله آنها اتخاذ کلیـه اقـدامات لازم از طـرف متصدی،تقصـیر مسافر یا صاحب کالا ویا موارد فورس ماژور میباشـد.اصـولا معافیـت هـا بـه دو دسـته تقسـیم میشوند: یکی معافیت های قانونی ویا به عبارتی غیر قراردادی و دیگری معافیت های قراردادی که تابع توافق طرفین در چارچوب قانون میباشند. به دلیل وسعت مطالب در این مقاله قسم اول از معافیت ها را بررسی خواهیم کرد.سعی ما در این مقاله این است تا بـا بررسـی معافیـت هـای مقرر در مقررات بین المللی آنها را با حقوق ایران تطبیق دهیم تا در صورت وجود کاستیها و یا خلا قانونی، زمینه را برای تحول مقررات داخلی در این خصوص تسهیل کنیم .
Machine summary:
این مقاله در نظر دارد این موارد را مورد بررسی قرار دهد: الف ) موارد معافیت متصدی حمل از مسئولیت در برابر کالا و مسافر ١- اتخاذ کلیه تدابیر لازم متصدی حمل ونقـل مطـابق مـاده ١٧ کنوانسـیون ورشـو مسـؤل خسـاراتی اسـت کـه در صورت فوت یا جرح و یا هرگونه آسیب بدنی متوجه مسـافر مـی گـردد مشـروط بـر اینکـه حادثه موجد خسارت در داخل هواپیما و یا حین عملیات پیاده یا سوار شدن رخ داده است .
در حقوق ایران در این خصوص مقررهای وجود ندارد؛بـه عبـارت دیگـر، مـاده ای کـه مقرر دارد اگر متصدی تمامی اقدامات لازم یا معقول را انجام دهـد ولـی نتوانـد مـانع بـروز خسارت شود مسئول نخواهد شد، وجود نـداردو چـون مـوارد معافیـت از مسـئولیت عمـدتا در ماده ٣٨٦ قانون تجارت احصا شده اسـت بـه نظـر مـی رسـد ایـن دفـاع در حقـوق ایـران جایگاهی ندارد.
بنابراین اگر گیرنده به هنگام تحویل کالا یا لوازم شخصی بـه متصـدی حمـل اعتراضـی ننماید و یا متوجه خسارت وارده نگردد و بعد از مدتی متوجه شـود کـه کـالای او معیـوب بوده ، تکلیف گیرنده کالا و متصدی چگونه میباشد؟ در این خصـوص کنوانسـیون ورشـو قواعدی وضع کرده است تا به نوعی بین حقوق و تکالیف طرفین توازن ایجـاد شـود بـدین معنی که تا موقع تحویل کالا اصل را بر این قرار داده است که اگر خسارتی در آن مشاهده گردد، متصدی حمل ونقل مسئول جبران خواهد بود ولی از لحظه ای کـه کـالا تحویـل داده میشود، اصل فوقالذکر منقلب میشود بدین صورت که در این حالت اصل بر ایـن اسـت که کالا بدون عیب و نقص به گیرنده تحویل داده شده است ؛ لذا در این صـورت متصـدی از مسئولیت معاف خواهد بود مگر اینکه گیرنده به طریقی ثابت کند که خسـارت در حـین حمل ونقل وارد آمده است .