Abstract:
در سوره ها و داستان های قرآن، گفتگوهایی بین شخصیت ها و افراد مختلف صورت گرفته که می توان براساس آن ها، به مولفه های گفتگوی تربیتی صحیح دست یافت. برای این منظور، گفتگوهای قرآنی - شامل 132 مورد- تحلیل و بررسی تربیتی شد. هدف این پژوهش که با روش تحلیلی- تفسیری انجام شده، دستیابی به پاسخی برای این پرسش است که «از گفتگوهای قرآنی چه مولفه هایی جهت بکارگیری در گفتگو - به عنوان یک روش تربیتی- به دست می آید؟»
مولفه های به دست آمده برای کاربرد در ساختار گفتگوی تربیتی بدین شرح است: استفاده از ادبیات پرسشی به جای ادبیات خطابی، رعایت ادب جایگاهی، سخن گفتن درسطح فهم مخاطب، اعتمادسازی برای مخاطب در گفتگو، ژرف کاوی در جریان گفتگو، توجه به درخواست های معقول مخاطب، طلب شواهد برای مدعا، حاکمیت منطق در گفتگو، ساماندهی گفتگو در شرایط واقعی، تعمیق بخشی به باور مخاطب، اعطای فرصت طرح پرسش، آموزش غیرمستقیم، نیازسنجی مخاطب در گفتگو، استفاده از فن تشویق و تنبیه و به کارگیری قضاوت های پسینی.
In surahs and stories of Quran، there have been some discourses between the persons and personalities on the basis of which the parameters of the correct educational discourse can be discovered. To this aim، 132 cases of Quranic discourse were educational analyzed. The methodology of this study is documentary- interpretative. The question this research attempts to answer is that what parameters can be obtained in order to be applied as an educational method. The parameters found in the study are using questions instead of addressing، observing position politeness، addressee-tuned speech، building trust in the discourse، profound in the course of discourse، paying attention to reasonable request of the addressee، seeking evidence for the claim، reason-based discourse، organization of discourse، in real situations، deepening the belief of the addressee، providing opportunity for asking، indirect education، needs analysis of addressee in the discourse، using encouragement and punishment and using post hoc judgments .
Machine summary:
مؤلفههای بهدستآمده برای کاربرد در ساختار گفتگوی تربیتی بدین شرح است: استفاده از ادبیات پرسشی بهجای ادبیات خطابی، رعایت ادب جایگاهی، سخن گفتن در سطح فهم مخاطب، اعتمادسازی برای مخاطب در گفتگو، ژرفکاوی در جریان گفتگو، توجه به درخواستهای معقول مخاطب، طلب شواهد برای مدعا، حاکمیت منطق در گفتگو، ساماندهی گفتگو در شرایط واقعی، تعمیق بخشی به باور مخاطب، اعطای فرصت طرح پرسش، آموزش غیرمستقیم، نیازسنجی مخاطب در گفتگو، استفاده از فن تشویق و تنبیه و بهکارگیری قضاوتهای پسینی.
با توجه به رویکرد تربیتی قرآن و اصالت محتوای آن، این مجموعه گفتگوها منبع بسیار غنی برای الگوبرداری جهت کاربست در حوزه تعلیم و تربیت است؛ و از آنجا که روش گفتگو مستقلاً و به صورت مدون در حوزه تعلیم و تربیت طرح نشده است -ـ و تنها به عنوان جزئی از روشهای دیگر تربیتی به آن توجه میشود که آنها نیز غالباً برگرفته از مبانی غربی است- ـ و همچنین با توجه به نیاز جامعه تعلیم و تربیت اسلامی به بومیسازی روشهای در حال استفاده، به نظر میرسد ساختارمند کردن این روش جهت دستیابی به مؤلفههای صحیح و بهکارگیری آن در تعلیم و تربیت اسلامی امری مفید و ضروری است.
»(بقره، 133)، گویا میخواست با این پرسش از ایشان بر پرستش خدای یگانه اعتراف بگیرد؛ البته این پرسش نتیجهبخش بود و حضرت پاسخ مورد انتظار را از فرزندان شنید و هدف موردنظر ایشان محقق گردید، قرآن این جریان را اینگونه بیان میکند: آیا شما به هنگامی که مرگ یعقوب فرارسید حاضر بودید؟ در آن هنگام که به فرزندان خود گفت پس از من چه چیز را میپرستید؟ گفتند خدای تو و خدای پدرانت، ابراهیم و اسماعیل و اسحاق، خداوند یکتا و ما در برابر او تسلیم هستیم.