Abstract:
پژوهش حاضر با هدف استخراج و مقابسۀ مدلهای ذهنی گویشوران فارسی و هورامی انجام شده است. برای نیل به این هدف، مدلهایی که، به باور نگارندگان، کویشوران فارسی از فعل «خوردن» و کویشوران هورامی از فعل waɾdæj ’خوردن‘ در ذهن خود دارند، استخراج شده و مبنای مقایسه قرار گرفتهاند. مدلهای به دست آمده، هر دو، تا حدی پیچیده و کسترده و در عین حال عمیقا شبیه هستند تا آنجا که تفاوت آنها قابل چشمپوشی است. هر دو مدل دارای سه الگوی تکرارشوندۀ یکسان هستند. بنابراین، بر اساس استدلالهایی که برمبنای الگوها میتوان کرد، معانی مختلفی که دوفعل مذکور، در هر دو زبان، پوشش میدهند، مطابق یکدیگر و یکسان هستند.
Machine summary:
بخش (ب) از مدل ذهنی فارسیزبانان {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} بر اساس این مدل، میتوان چنین استدلال کرد: ”برخی «خوردن»ها «لیسیدن» هستند و برخی «لیسیدن»ها «خوردن» هستند؛ در نتیجه، گاهی «خوردن» به معنی «لیسیدن» است، و گاهی «لیسیدن» به معنی «خوردن» است“؛ و به قیاس از این نمونه: خ) برخی «خوردن»ها «برخورد کردن و مورد هدف قرار گرفتن» هستند و برخی «برخورد کردن»ها و «مورد هدف قرار گرفتن»ها «خوردن» هستند؛ در نتیجه، گاهی «خوردن» به معنی «برخورد کردن و مورد هدف قرار گرفتن» است، و گاهی «برخورد کردن و مورد هدف قرار گرفتن» به معنی «خوردن» است؛ و د) برخی «خوردن»ها «مصرف کردن و تلف کردن» هستند و برخی «مصرف کردن»ها و «تلف کردن»ها «خوردن» هستند؛ در نتیجه، گاهی «خوردن» به معنی «مصرف کردن و تلف کردن» است، و گاهی «مصرف کردن و تلف کردن» به معنی «خوردن» است.
بخش (ح) از مدل ذهنی هورامیزبانان (به تصویر صفحه مراجعه شود) و نتیجۀ حاصل از این قرار است: در فارسی: ح) تعداد کمی از «خوردن»ها «استنشاق کردن» هستند و تعداد کمی از «استنشاق کردن»ها «خوردن» هستند؛ در نتیجه، به ندرت «خوردن» به معنی «استنشاق کردن» است، و به ندرت «استنشاق کردن» به معنی «خوردن» است.
بخش (خ) از مدل ذهنی هورامیزبانان {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} و در نتیجه، در فارسی: خ) برخی «خوردن»ها «برخورد کردن و مورد هدف قرار گرفتن» هستند و برخی «برخورد کردن»ها و «مورد هدف قرار گرفتن»ها «خوردن» هستند؛ در نتیجه، گاهی «خوردن» به معنی «برخورد کردن و مورد هدف قرار گرفتن» است، و گاهی «برخورد کردن و مورد هدف قرار گرفتن» به معنی «خوردن» است.