Abstract:
تعیین مکی یا مدنی بودن و زمان نزول هر سورۀ قرآن، در شناخت بهتر و دقیقتر آن و برگزیدن و برتری دادن روایات و اقوال تفسیری، تأثیری بسزا دارد. در این زمینه، شمار زیادی از سورههای قرآن، بدون اختلاف نظر، مکی و شمار کمتری مدنی هستند و در اندک سورههایی اختلاف وجود دارد؛ سورۀ رعد در زمرۀ دستۀ سوم است. با گردآوری و بررسی روایات و اقوال ترتیب نزول و مکی و مدنی بودن سورهها، اقوال مفسران در مکان نزول سوره و روایات سبب نزول در بخشهای سوره، بیشتر مکی بودن آن به دست میآید. همچنین بررسی ضوابط سورههای مکی و مدنی و تحلیل ساختارها و موضوعات این سوره، تأکیدی است بر مکی بودن آن و با آیات پایانی این سوره در شأن حضرت علیبنابیطالب(ع) سازگارتر است.
Determining whether a surah is Makki or Madani is an effective way to understand the surah and to choose the most desirable interpretative traditions. There are many surahs considered Makki and a few ones considered Madani. On the other hand، there is another group of surahs which their dating can be disputable. Surah al-Ra’d should be put in this group. By analyzing the traditions related to revelation order، Makki and Madani، interpreters’ opinions about the place of the revelation and also the traditions related to the causes of revelation، one may understand that Ra’d is a Makki one. Furthermore، considering the criteria of Makki and Madani surahs and analyzing the structures and contents of the surah could accentuate that it is Makki. Having been Makki، the surah Ra’d would be more compatible with the virtue mentioned in the surah which says it has been revealed about Ali Ibn Abi-Talib.
Machine summary:
lt ٠* دانشجوي کارشناسي ارشد علوم قرآن و حديث دانشگاه تهران * ( ) طرح مسئله تعيين مکي و مدني بودن سوره هاي قرآن در شناخت و تفسير درست آنها و نيز در برگزيدن برخي اقوال و مردود ساختن برخي ديگر، تأثير بسياري دارد و شايد به همين دليل باشد که يکي از مباحث مهم علوم قرآني و از بحث هاي اساسي در مجموعه هاي تفسيري ـ بيشتر در سرآغاز تفسير هر سوره ـ است * مکي بودن بسياري از سوره ها و در سوره هاي کمتري، مدني بودن آنها از روايات و اقوال و همچنين اسلوب و محتواي اين سوره ها بدون اختلاف و ترديد به دست ميآيد؛ اما در مورد شماري از سوره ها، نقل ها و نظرها در خصوص مکي يا مدني بودن آنها مختلف است و اسلوب و محتواي آنها نيز به راحتي آن را روشن نمي کند که سورٔە رعد از آن جمله است * هرچند بيشتر روايات و اقوال به مکي بودن آن نظر دارند، موارد درخور توجهي ، مدني بودن را به دست ميدهند* با وجود اين ، اسلوب و محتواي اين سوره ، در هماهنگي کامل با سوره هاي مکي است * مسئلۀ اين نوشتار آن است که چگونه ميتوان با بررسي موردپژوهانۀ اين سوره در روايات و اقوال ترتيب و مکان نزول، آراء مفسران و نيز روايات سبب نزول و تطبيق ضوابط شناخت و مقايسۀ اسلوب ها و موضوعات سوره با سوره هاي مکي و مدني ، اين اختلاف را برطرف کرد و دليلي بر درستي شأن نزول آيۀ پاياني اين سوره يافت * .
) سيوطي در بين متأخران ، بيشترين اقوال را در گزارش سوره هاي مکي و مدني گرد آورده است * در آن ميان ، طريق مجاهد از ابن عباس و روايت علي بن ابي طلحه ـ همان طور که ياد شد ـ بر مکي بودن سورٔە رعد دخ لت دارد :.