Abstract:
کیفیت زندگی شهری یکی از مهم ترین مسائل مطالعات و پژوهش شهری و دارای مؤلفههای اجتماعی، محیطی، کالبدی و اقتصادی است. توجه به این شاخص ها در شهرها به دلیل نقش آن در تعیین میزان قابل زیست بودن شهرها به طور عام و محلات از پیشاندیشیده شده به طور خاص رو به فزونی یافته است. محلات از پیشاندیشده شده به دلیل طراحی و برنامهریزی اولیه، انتظارات و باورهایی خاص را در خود به وجود آوردهاند که بر اساس آن انتظار بالا بودن سطح کیفیت زندگی در آن ها نسبت به سایر محلات شهر نیز دیده میشود. هدف این پژوهش تدوین مدل ارزیابی میزان رضایتمندی ساکنان کوی ملت اهواز از شاخص های کیفیت زندگی و ارائه پیشنهادهایی مبتنی بر آن است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از حیث روش تحقیق به صورت اسنادی و پیمایشی است. جامعه آماری آن شهروندان ساکن در فاز یک محله کوی ملت واقع در منطقهی 3 شهرداری اهواز بوده که به روش تصادفی انتخاب شدهاند. نتایج پژوهش بر اساس معادلات ساختاری ایجادشده نشان داد که از شش مؤلفهی مورد بررسی بر مبنای مدل میشل، محیط کالبدی مؤثرترین مؤلفه بر کیفیت زندگی بوده است و بنابراین انتظارات لازم در مورد طراحی و برنامهریزی از پیشاندیشیده شده در محله تا حدود زیادی برآورده شده است پس از آن به ترتیب درجهبندی مؤلفه کالاها-زیرساخت و خدمات، اقتصادی، اجتماعی امنیت و مؤلفهی توسعه فردی با یک زیرمتغیر و یک زیرمتغیر حذف شده کم ترین اثرگذاری را بر کیفیت زندگی داشته است. تدوین مدل ارزیابی در این محله نشان میدهد که تدوین مدل ارزیابی و نیز نتایج حاصل از آن میتواند منجر به دستیابی به رهنمودهایی برای ارتقای محیط در این گونه محلات بشود.
Machine summary:
مدل ارزیابی کیفیت زندگی در محلات از پیش اندیشیده شده (نمونه مطالعاتی: محله کوی ملت اهواز) تاریخ دریافت مقاله : ٩٢/٠٩/١٩ تاریخ پذیرش نهایی مقاله : ٩٣/٠٩/١٩ کیانوش ذاکرحقیقی *(استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان ) مهدیس جمالی پور (کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان ) چکیده کیفیت زندگی شهری یکی از مهم ترین مسائل مطالعات و پژوهش شهری و دارای مؤلفه های اجتماعی، محیطی، کالبدی و اقتصادی است .
نتایج پژوهش بر اساس معادلات ساختاری ایجادشده نشان داد که از شش مؤلفه ی مورد بررسی بر مبنای مدل میشل ، محیط کالبدی مؤثرترین مؤلفه بر کیفیت زندگی بوده است و بنابراین انتظارات لازم در مورد طراحی و برنامه ریزی از پیش اندیشیده شده در محله تا حدود زیادی برآورده شده است پس از آن به ترتیب درجه بندی مؤلفه کالاها-زیرساخت و خدمات ، اقتصادی، اجتماعی امنیت و مؤلفه ی توسعه فردی با یک زیرمتغیر و یک زیرمتغیر حذف شده کم ترین اثرگذاری را بر کیفیت زندگی داشته است .
همزمان با توجه ویژه نظریه پردازان و سازمان های بین المللی به ابعاد اجتماعی، سیاسی و فرهنگی توسعه ، ارتقاء کیفیت زندگی نه صرفا به عنوان ابزاری جهت برخورد با پیامدهای نامطلوب حاصل از سیاست های مرسوم رشد و توسعه ، بلکه به عنوان هدف اصلی توسعه مورد تأکید قرار گرفت و در این راستا شاخص های مربوط به ارزیابی عملکرد برنامه ها نیز تغییراتی کیفی یافتند و علاوه بر عناصر فردی و عینی، مؤلفه های اجتماعی و ذهنی را نیز شامل شدند.